Med fjordabåt til Himmelspretten!

Var dette stevnet i Årdal så seint som i 1967? «Haugesund» innerst ved kaien. Deretter «Årdalsfjord», «Jøsenfjord», «Sand», «Bokn», «Fjordbris», «Erfjord» og «Fjorddrott». 

- Her er det ein feil. Dette bildet kan ikkje vera frå 1967. Årdal må ha hatt Kristi Himmelfartstevne mykje tidlegare. Så mange fjordabåtar frakta ikkje religiøse folk på desse stevna langt utpå 1960-talet, hevda eg med styrke tidlegare i dag.

Sjølsagt er det tullete å starta med skriverier og mimring om Himmelspretten torsdag den 1. mars på ein dag då det er så ukristeleg kaldt at ein har nok med å halda varmen. Men eg fekk det for meg at dette skulle eg setja meg inn i uansett dato.

Dermed begynte eg å søka i det gamle avisene og for å skaffa med oversikten. Sterkt religiøse har eg vel knappast vore nokon gong. Men gamle fjordabåtar har eg vore sterkt oppteken av. Det var det så var så fascinerande med desse stevna.

Ka tid trur du dette bildet på Finnøy blei teke? Til og med «Tonjer» var med. Den blei levert i 1953. Foto:  Peder Meling.

Då kom flaggskipet til Stavangerske seilande frå byen fullasta med stevnefolk. Folk gjorde store auer, kan du skjøna då «Haugesund» kom og  la seg innerst ved kaien i Årdal, på Finnøy, Nedstrand og Jelsa. Eit pust av den store verda med den store båten som til vanleg gjekk fram og tilbake over Boknafjorden mellom Stavanger og Haugesund.

Då den store, kvite, gromme båten var surra fast til kai etter alle kunstens regler, kom dei andre fjordabåtane og la seg på rekke og rad utanpå «Haugesund».

Tusenvis av unge og gamle kom reisande på stevne for å få ein religiøs kveik og treffa kjende og sjå på eksotiske fjordabåtar. Og Aftenbladet hadde fyldig referat dagen derpå.

Eg greidde å få med meg opptil fleire himmelsprett-stevne i min barndom. Det religiøse utbyttet var svært begrensa, men dei verdslege var sterke og har festa seg som minne frå ein enkel barndom. Far min kjørte rutebuss og frakta folk til stevnestadene der han kom fram med bussen. Eg hugsar godt at eg fekk vera med far i bussen til stevnet på Fister i 1953. Der såg eg for fyrste gong i mitt fire-årige liv ein isbil. Ein mann kjørte ein bil med is. Parkerte bilen og selde iskrem til alle som hadde pengar. Far min spanderte is. Fantastisk. Butikkane på Hjelmeland selde ikkje is på den tida. Denne isbilen overgjekk til og med den svære samlinga med fjordabåtar ved dampskipskaien.

Men tilbake til inngangsspørsmålet på denne bloggen. Kor og når var det Himmelfartstevne i Ryfylke etter krigen?

30. mai 1946 gjekk det fyrste stevnet av stabelen på Hjelmeland. Aftenbladet tok slike samlingar på alvor på den tida. Denne artikkelen sto på fyrstesida dagen etterpå:

4000 frammøtte på Hjelmeland på det første stevnet etter krigen 30. mai 1946.

Nedstrand låg også sentralt i Ryfylke. Ikkje så all verdens lang veg for fjordabåtane som skulle frakta stevnefolk. Aftenbladet var med på Kristi Himmelfartsdagen 15. mai 1947. Og då hadde dei også fått med seg fotograf som sørga for bilde av meir enn det som føregjekk på møta.

Nedstrand hadde Kristi Himmelfartstevne
i 1947.

6. mai 1948 var det ny stevnestad. Då var det Jelsa som hadde storinnrykk av folk og fjordabåtar. 5-6000 kom reisande for å delta i stevnet på Jelsa.

Finnøy hadde stevnet 26. mai 1949. I avisreportasjen står det at Stavangerske-båtane «Haugesund», «Bergen», «Sand», «Fjordsol», «Fjordbris» og «Askøy» kom til Finnøy. I tillegg kom «Riskafjord» og fem Jøsenfjord-båtar. Tenk Aftenbladet gadd ikkje skriva navna på dei. Ei skam!

18. mai 1950 var det nytt stevne på Hjelmeland med 4-5000 deltakarar.

Den 3. mai 1951 var alle deltakarane og båtane på Vikevåg på Rennesøy.

Året etterpå var det problemer med høgtalarane då stevnet var til bake på Nestrand i 1952. Aftenbladet påpeikar at det er viktig at arrangørane kontrollerar det tekniske anlegget før møta skal starta.

Så kjem det store året 1953 då eg såg ein isbil på himmelspretten på Fister. På denne plassen åpna dei nyss nærbutikk etter å ha vore utan slikt tilbod i fleire år. I 1953 var det to butikkar på Fister. Minst.

Så reknar eg opp i tur og orden: Finnøy 1954, Jelsa 1955, Hjelmeland 1956, Tau, 1957, Sjernarøy 1958, Vikevåg 1959, Nedstrand 1960, Finnøy 1961, Hjelmeland 1962 der eg var med, Nedstrand 1963 der eg også var med. Reiste med «Fisterfjord» frå Tøtlandsvik, Vikevåg 1964, Jørpeland 1965,
Finnøy 1966 og Årdal i 1967. Uff der tok eg feil igjen.

Så kjem me til Nedstrand i 1968. Hjelmeland i 1969. Vikevåg i 1970.

Men nå er ikkje båtane så viktige lenger. I 1971 blei  det tradisjonelle stevnet avvikla i Kuppelhallen i Stavanger.

Så kjem Jørpeland i 1972, Horve i 1973, Finnøy i 1974 og Tau i 1975. Der stoppar eg.

Eg skrive ikkje meir om Kristi Himmelfart i år!

Men viss nokon har kjekke stevnebilder av deltakande møtebåtar, er eg interessert i det.