Ambulerande matros blei fast mann på «Strand»

«Strand» kom i 1966 og fordobla kapasiteten i Tau-sambandet. Foto: Bloggaren.

Då den nye ferja «Strand» blei sett i fart i juni 1966, gjekk Jan Eie om bord som fast matros. Heilt sidan 1961 hadde han samla ansiennitet og fartstid for å bli mellom dei handplukka folka som slapp å flytta frå båt til båt etterkvart som det passa mannskapsavdelinga til Stavangerske. Tida som ambulerande var over. 

Aftenbladet frå 17. juni 1966 med bilde av både «Strand»
og Hjelmelandsjohnsen. 

Kaptein Johan Johnsen som hadde hatt kommandoen på «Tau» sidan den kom i 1961, plukka med seg dei han ville då han overtok «Strand». Den unge strandbuen hadde han merka seg og Jan nølte ikkje då han fekk tilbodet om å vera med Hjelmelandsjohnsen over på den nye ferja. 

Sidan 1961 hadde han vore av og på «Tau» i fleire periodar og kjente både ruta og mange av folka som han kom saman med på den nye ferja. Og sjargongen: - Idse, Heng, Barka, Tau, sa dei når dei ikkje kom på andre visdomsord. 

Jan Eie til rors på «Strand». 

Det var ikkje utan grunn at skipperen blei kalla Hjelmelandsjohnsen. Sjølvsagt var det for å skilja hjelmelandsbuen frå andre Johnsar i DSD. Men det hadde nok også med at han alltid tok med  seg ein del hjelmelandsbuar på dei båtane der han hadde kommandoen. På «Strand» var begge rormennene sambygdingar: Arthur Bastlid og Odd Ommundsen. Rormennene var erfarne matrosar som alltid var i styrehuset saman med kapteinen til og frå kai og når det var skodd og andre spesielle situasjonar. Dei tok seg av rattet og drog som oftast i maskinhendlane også. Kapteinen sto som regel ofte ute på bruvingen til og frå kai. 

Skipperen hadde stor tiltru til den unge matrosen. Når ein av dei faste hjelmelandsrormennene hadde ferie, var det Jan Eie som blei kalla opp i styrehuset sjølv om fleire av dei andre matrosane var eldre enn han.  

Tau-ferjene var blitt ein suksess for Stavangerske. Det kunne ein trygt slå fast i 1966.

Lastebilsjåførane hadde eigen plass i salongen under
dekk.  Dette er Kalle Saghaug, Østerhus bilruter.
Foto: Else Vargervik.

Tonen var ein heilt annan fem år tidlegare:

Den nye  «Tau» var altfor stor. Kor var alle lastebilane henne? Lasta gjekk på handkjerrer som ferje-matrosane drog over ferjelemmen. Biltrafikken var altfor liten til at dette kunne bera seg økonomisk.

Dommedagsprofetane var store i kjeften. Men dei tok grundig feil.

I 1960 blei det fritt bilsalg i Norge. Alle som ville og hadde råd, kunne kjøpa seg bil. Dermed tok trafikken seg opp på Tau-ferja. Og lastebilane blei stadig fleire. Godset forsvann frå fjordabåtane og over på godsbilrutene. Lastebilsjåførane blei det stadig fleire av på turane over fjorden. Dei hadde eige bord i nedre salong på ferja og blei godt kjende med ferjefolka.

Stakkars «Tau» greidde ikkje trafikken aleine, viste det seg. Kapasiteten blei for liten.

Styrmann Karl Nilsson dirigerer feriebilar om bord i «Strand» på Jorenholmskaien
i juli 1968. Jan Eie med ryggen til på ferjelemmen. Foto: Aftenbladet.

Kor mange bilar frakta ferja? Tau-ferja hadde 21.400 bilar om bord i løpet av 1965. Kvar bil måtte betala kr. 1,50 i bompengar til Stavanger havnevesen for å kjøra over ferjelemmen på Jorenholmen, står det i Aftenbladet 22. februar 1966.

I juni 1966 blei kapasiteten i Tau-sambandet fordobla då den nybygde «Strand» blei sett inn i ruta. Den nye ferja var omtrent heilt lik «Tau». Begge tok 30 bilar og 475 passasjerar.

«Strand» hadde enorme maskinkrefter under bildekket. Der sto det to Wichmann 5ACAT på tilsaman 1500 hestekrefter. Dette var 250 hestar meir enn i «Tau». Så den nye ferja gjekk mykje betre enn «gamlå». Dette oppdaga folka på kontoret altfor raskt. Drivstoffutgiftene blei for høge. - Færre omdreiningar, befalte sjefane på Børehaugen. Reduserte omdreiningar førte til vibrasjonar og risting. I staden for å bli oppfatta som eit fartsvindunder på fjorden, fekk «Strand» ord på seg for å rista altfor mykje. - «Tau» er mykje meir behageleg å reisa med, sa folk. 

Berre ein og annan gong med ein alvorleg sjuk pasient om bord i «Strand», fekk maskinistane lov til å skruva dieselkranane opp slik at maskinane gjekk på full guffe. - Ein gong gjekk me  så fort at sjøen blei dradd inn på bildekket. Eg trur farten var på 16-17 knop. Me brukte 28 minutt fra kai til kai, fortel Jan Eie i dag.