Malvin Viga er død

Malvin Viga

Malvin Viga frå Hjelmeland er død, 88 år gammal. Dødsbudskapet kjem ikkje uventa på dei som kjende han. I fjor begynte helsa å svikta og det siste halvåret har han vore på sjukeheimen i Årdal.

Malvin Viga var sonen til den kjende notbasen, Mikal Viga eller Litle-Mikal som dei sa på Hjelmeland for å halda generasjonane frå kvarandre. Det var far til Malvin som i si tid gjorde eit av dei største sildafangstane i norgeshistoria. Over 100 000 hektoliter sild tok notlaget frå Hjelmeland ved Kalvåg i Sogn og Fjordane i februar 1950. Det gjekk gjetord om dette varpet. Silda hadde ein fyrstehandsverdi på over ein million kroner. Det var ikkje nettopp småpengar på den tida.

19-årige Malvin var med på dette eventyret. Ikkje rart at både han og den eldre broren, Odd, blei fiskarar lik faren og bestefaren.

Med fiskeskøyta «Margit», oppkalla etter mora til Malvin, deltok Vigarane i alle sesongfiskeria langs norskekysten. Storsild, vårsild og brisling, det gjekk meir eller mindre i ett gjennom åra. 

«Viga» på brislingfiske i Høgsfjorden. Bas Malvin Viga står i baugen på lettbåten. Foto: Aftenbladet.

Viga-karane var både høgrøysta og grove i målet. Det var heilt nødvendig når dei skulle kommunisera seg i mellom på fiskefeltet medan Rubbestad-motorane dunka, fiskereiskapen rausa ut i sjøen og vinden bles. Når fisket sto på, kunne det høyrast tøft ut, men når fangsten var gjorde og alt sikra, var det godslege karar som pusta på og tok vare på kvarandre.
 Viga-karane ville ikkje gi opp. Dei dreiv vidare og jakta på dei fiskeslaga som det var råd å finna. Dei dreiv med sildfiska både i Nordsjøen og på norskekysten. Seinare var dei til og med på juksafiske på Finnmarka.

Fiskeskøyta «Margit» blei i 1957 skifta ut med nybygde «Viga» på 70 fot. Nå sto både faren og dei to brørne som eigarar.

 Men på 1960-talet slo sildefisket totalt feil. Det enda med at storsilda blei freda. I åra som kom var det mange fiskeskøyter som blei kondemnert og senka på djupt vatn.

Odd og Malvin Viga slutta av fisket i 1972 og selde «Viga». Nå prøvde brørne seg med litt av kvart. Malvin dreiv fiske i fjordane med eigen sjark og var industri-arbeidar ein periode. Men det blei aure-oppdrettet på Hundsnes som viste seg å ha framtida for seg. Oppdrettslaks var neste prosjekt med broren Odd og søskenbarnet Mikal N. Viga som kompanjongar. Dette utvikla seg til det som etterkvart blei Ryfisk. Utan Malvin Viga og dei andre Vigarane er det tvilsamt at Hjelmeland ville blitt så stor og viktig i oppdrettsnæringa i Rogaland.

Då Malvin Viga blei pensjonist, selde han seg ut av oppdrettsverksemda og fekk mange fine år som pensjonist. Han var stadig like oppteken av fisk og fisking og heile naturen rundt seg. Villender og svaner samla seg alltid ved brygga til Malvin både morgon og kveld. Det gjekk med tonnevis med gamle brød til fuglane som han aldri drøymde om å jakta på. Ein dyravenn av dei sjeldne.

Via eit videokamera montert i ein fuglekasse på husveggen kunne han på fjernsynet i stova si fylgja sin faste leigebuar, spettmeisen, leggja egg og ruga ut ungar og fora dei opp til skikkelege fuglar.

Malvin Viga var interessert og engasjert i det som skjedde både heime og borte. Du traff han i Hjelmelandsvågen både morgon og kveld og han sette stor pris på besøk på Hundsnes. Ein kopp kaffi var det minste du slapp unna med viss du var innanfor døra.  

Via telefon hadde han kontakt med mange gamle fiskar-kolleger og visste kor det var fisk å få.

Sjølv ringte eg til Malvin av og til for å snakka om likt og ulikt. Han var reine leksikonet når det gjaldt gamle fiskebåtar, motorar, stadnavn på kysten og så vidare. Det blei mange kjekke telefonsamtal gjennom åra.

- Takk for at du ringte, sa han alltid før han la på.

Malvin, takk for at eg blei kjend med deg.

Jone Laugaland

Aftenblad-lesarane i opprør over pengesløseri!

Mange Aftenblad-lesarar blei opprørt over at me kunne bruka
7562 kroner på ein ferietur til Danmark i1981.

At ein småbarnsfamilie kunne greia å bruka opp 7562 kroner på ein vekelang campingtur i Danmark, fekk Aftenblad-lesarane til å rasa sommaren 1981. Det strøymde inn på lesarbrev og sinte telefonar. Det måtte vera måte på!

Våren 1981 blei eg spurt om eg kunne tenka meg å ta med familien min på telttur til Danmark på Aftenbladet si rekning for så å bretta ut campinglivet vårt i nyskapinga Sommertorget som blei ein fast del av sommaravisa i mange år etterpå. Sjølvsagt sa eg ja til dette tilbudet. Som ein enkel landsens gutt frå Hjelmeland hadde eg aldri vore i utlandet før. 

Turen med regn og sol og besøk i Legoland og ditt og datt blei skildra i ein to veker lang serie i avisa. Det mangla ikkje på positiv repons, men huttetu då pengeforbruket vårt kom på trykk. Heldigvis var det Aftenbladet som tok det meste av rekninga vår, men ligavel.

Trygt tilbake i Hjelmelandsvågen igjen. Bedehuset til venstre bak bussen.
Fjellet Hjelmen til høgre. Det har gjeve staden navnet. 

Klok av skade vil eg ikkje bretta ut pengeforbruket på vår private, fem dagars rundreise i Sør-Norge. Viss me hadde tatt med totalforbruket vårt, er eg sikker på at det hadde meldt seg folk som kunne kjøpt seg bobil og reist på sommarferie til Nord-Norge for same beløpet. Eg er for gammal til å provosera folk. Forresten har me betalt alt sjølv. 

Reisa vår med hurtigbåtar, bussar, jernbane, ein taxi pluss fire overnattingar kom oss på 15 061 kroner. Med unntak av båten på Telemarkskanalen fekk me honnør-billett på alle dei andre kommunikasjonsmidlene. Den dyraste overnattinga hadde me i Aurland. Der rauk det 3600 kroner. Der var alle dobbeltrom opptekne. Men me kunne få kvar sitt enkeltrom. Tenk det du! Etter å ha vore gifte i snart 50 år, låg me på kvar sitt hotellrom og sendte god natt-sms til kvarandre.

Turen blei opplevelsesrik, men det var travelt. Og me drog på altfor tunge ryggsekker. Meiningslaust å ta med regnklede på ein tur som omtrent heile tida føregjekk under tak. Dessutan drog eg på datamaskinen min.

I tillegg kom det ei tjukk bok som reiselektyre. Sidan eg skulle på rundttur i Ny-Norge, hadde eg med meg ein biografi om Ivar Aasen, nynorskens far. Boka som er skriven av Ottar Grepstad, var mykje meir underhaldande enn eg hadde trudd.

Reisemåtane var enklare då Ivar Aasen reiste rundt i landet for å kartleggja talemåtet i vårt vidstrakte land.

Han blei rodd over vatn og nedover elvar. Berre ein gong heldt det på å gå gale. I mai 1845 var han på tur på Ringerike og gledde seg til å kome over Tyrifjorden, for der kunne han få seg ein båttur. Det blei alt anna enn behageleg . Dei to som skulle ro han over Tyrifjorden, hadde med seg turproviant, ei flaske brennevin.

Aasen hadde ikkje noko mot nista, står det vidare.

Turen starta greit, men Tyrifjorden er vid, og midtfjords var eine rokaren blitt snydens. Båten gjekk i alle retningar og heldt på å velta.

Men det gjekk godt med Ivar Aasen også.

Då eg kom tilbake til Hjelmeland, måtte eg slå plenen. Men det er ei heilt anna historie. 

Takk for turen!

Fira speilegg til frokost og kystbuss him!

Hotell-speilegg. Klar, ferdig, hiv inn!

Når du må betala 150 kroner ekstra for hotell-frokosten, er det bare til å hiva inn mat så godt du kan. Kan ikkje leka butikk. Til vanleg et eg to skjever om morgonen. Men på eit av dei flottaste hotella i Bergen må du gløyma nøysomheten. Fira speilegg, bacon, eggerøra og røykelaks. Eg blei stappmett, men er ennå ikkje sikker på om eg greidde å eta mat for 150 kroner.

Radisson-hotellet på Bryggen hadde eg aldri drøymt om å overnatta på. Som det åndsmennesket eg er, fekk kånå lov å styra på med hotell-bestillingar, mens eg sat og tenkte på tull og vas som vanleg. Hordaheimen hadde eg tenkt kunne vera ein passande plass for oss og vår pengetaska. Slik blei det ikkje.

Denne reisinga som me har drive på med desse dagane, har vore ganske slitande for to pensjonistar. Vel innkomne på hotell-rommet seig me i saman klar for å sova. Det blei ikkje mykje utsvevande natteliv på oss.

Segwayen er umissande når du skal gaida turistane rundt i Bergen i full fart. 

Bergen føles ikkje så eksotisk. Me budde i denne byen i fem år i våre unge år og gifta oss i Mariakirken, berre eit steinkast frå hotellet vårt på Bryggen. Det var berre å sjekka seg ut av hotellet og tusla derfrå med dei tunge ryggsekkene våre. Målet var Bystasjonen og Kystbussen.

Sjølsagt skulle me tatt den bergenske bybanen opp til stasjonen. Men den går ikkje over Bryggen. Om den kjem til å gjera det nokon gong, er heilt uvisst. For spørsmålet om bybane forbi dei gamle sjøhusa her på kaikanten er eit av dei mest opprivande, brennbare politiske spørsmåla i denne byen.

For meg som kjørte gamle, ramlande sporveisbussar over Bryggen ufatteleg mange gonger som deltidssjåfør i studietida, er det vondt å forstå. Bilar og bussar susar forbi her uavlateleg, men Bybane er likevel utenkeleg her for mange.

Å traska med tunge ryggsekker gjennom Bergen, frå Bryggen til Bystasjone, er ikkje allverden til tur. Men det er både interessant og tankevekkjande. Talet på turistar har auka formidabelt sidan 1970-talet i byen mellom dei sju fjell. Fortaua var fulle av folk, mange turistbussar i gatene pluss grupper av gåande som blei gaida av garde. På Festplassen fant me ein ledig benk for å kvila oss og bruka litt tid før bussavgangen. Då kom det fyrst turistgrupper syklande. Så kom turistane på Segway. Ikkje berre ei gruppe. Fleire. Manna meg opp og tok eit bilde.

Bli ikkje forundra om bergenserane hisser seg opp over turistflaumen. Viss det skjer, vil me ikkje gå glipp av at høgrøysta bergensarar engasjerer seg.

Klar for siste etappe på rundturen. Kystbussen frå Bergen til Stavanger.

Kystbussen gjekk halv ett frå Bystasjonen. Dette var ein direkte-buss. Rett til Stavanger utan ein ekstra sving om Haugesund. Me var framme på Byterminalen ved halv seks-tida.

Sjåføren imponerte meg. Han hadde rimeleg bra med folk med frå Bergen sentrum og det sto folk på mange stopp utover mot Os. Han stoppa også for å ta med seg folk som sto på feil stopp og folk som skulle på andre bussar. Folk gjekk av og på. Det var ein travel tur. Ikkje ein gong på turen virka han stressa. Eg merka meg at han opplyste at det var 41 passasjerar i bussen både på ferjekaien på Halhjem og på Arsvågen.

Frå Stavanger sentrum til Tasta tok me femmen. Sør-Norge rundt-turen var avslutta klokka seks om kvelden.

Nå gjenstår det berre å skriva om buss-turen him igjen til Hjelmeland!

Full fart til Bergen med «Vingtor» den fjerde

Skjerjehamn er ein tradisjonsrik stoppeplass for Sognebåtane.  I dag er dette
ein møteplass for båtfolk og turistar. Turistane på «Vingtor» fotograferte ivrig
her.

«Vingtor» tok oss frå Aurland til Bergen. Herleg å vera om bord i ein hurtigbåt etter å ha reist lenge og vel med tog, buss og taxi dagen før frå Skien til aller lengst inn i Sognefjorden.

Hurtigbåten brukte fem timar frå Aurland til den var framme ved Strandkaien i Bergen. Det var rimeleg fullt med turistar om bord i «Vingtor» då den gjekk frå Flåm, men det var ikke problem å få seg brukbar plass om bord då den kom til Aurland. Her fekk eg tak i både straum til datamaskinen og internett. Dermed kunne eg laga huldreblogg i 33 knops fart utover Norges lengste fjord.

«Vingtor» går i ruta mellom Bergen og Flåm innerst i Sognefjorden. Her på veg til kai i Aurland.

«Vingtor»-navnet gir ikkje oss gamlingar Sogne-assosiasjonar. Me tenkjer på hydrofoil, flaggrute og på reiseruta Stavanger, Haugesund, Bergen. Men det herskande anbudsregimet gir dei løgnaste resultat. Nå går «Vingtor» til Sogn - og Flaggruta - den er nedlagt.

 Dermed finn du «Vingtor» den fjerde der båtar med navnet «Kommandøren» regjerte.

Med hydrofoilbåten «Vingtor» starta det norske hurtigbåt-eventyret i 1960. Foto: Stavanger Maritime Museum.

Det store hurtigbåt-eventyret starta då hydrofoilbåten «Vingtor» gjekk sin fyrste tur mellom Stavanger og Bergen onsdag 15. juni 1960. Dette var den fyrste norske, rutegåande hurtigbåten og interessa var storarta. Heile landet var med.

Det var dei to nattrute-rederia, Stavangerske og Sandnæs Damp som hadde kjøpt båten og fått konsesjon til å driva denne rutetrafikken mellom Stavanger, Kopervik, Haugesund og Bergen.

Fra Rogalands Avis i 1960.

Navnet blei til etter at det var utlyst navnekonkurranse. Vinnaren var bergenseren Ivar Jan Hansen og navnet blei jo ein suksess.

«Vingtor» blei bygd i Italia av eit verft på Sicilia som var spesialistar på hydrofoilbåtar. Året etter, 1961, kom systerskipet «Sleipner» som blei sett inn i same ruta. Same året kom også Ryfylke-hydrofoilen «Ekspressen» som snudde opp ned på alle begrep om reisetider med fjordabåtane.

Hydrofoilane var raske. Dei hadde ein rutefart på 36 knop når alt klaffa. Det har knapt nok vore så raske rutebåtar i trafikk på kysten etterpå. Men hydrofoilane var ikkje så veldig driftsikre. Mykje tull med dei. - Hydrofeilen, sa vittige tunger. Dei hadde heller ikkje lov til å  gå om vinteren eller i mørket. Det gjekk fleire år før det blei heilårsdrift. Hydrofoilbåtane sto på land på Klasaskjæret i Stavanger om vinteren.

Den fyrste «Vingtor» gjekk i same ruta fram til 1974 då Flaggruta blei etablert. Dette var eit samarbeidsselskap der også rederiet HSD fekk vera med. Hydrofoilen «Vingtor» mista navnet sitt og blei seldt til Kypros.

Westamaranen «Vingtor» var ingen suksess. Dei franske
dieselmotorane laga mykje støy og røyk, men altfor liten
fart. Foto: Johannes Østvold.

Nå starta westamaran-epoken. «Vingtor» den andre blei sett i drift i februar 1974. Det blei etterkvart tre westamaranar i Flaggruta. «Sleipner» kom ein månad seinare og «Draupner» i april 1977.

Desse westamaranane var ingen suksess. Dei franske diesel-motorane skulle gi båtane ein rutefart på 32,5 knop, men dei greidde aldri meir enn 28 knop på sine beste dagar.  Maskinane laga derimot mykje brak og røyk. Dei var også ein god del ute av drift. 

«Vingtor» den andre gjekk i Flaggruta fram til 1988. I 1990 blei den seldt til eit fransk rederi og sett inn rute på Middelhavet til og frå flyplassen i Nice.

«Vingtor» den tredje ved Hurtigbåtterminalen i Stavanger.

Den tredje «Vingtor» hadde navnet «Pattaya Express» då den kom frå Thailand til Bergen i 1996 for å bli sett inn i Flaggruta der HSD nå var eine-eigar. Båten var bygd ved Kværner Fjellstrand, Omastrand, i 1990. Den gjekk i Flaggruta fram til 2010. Då blei den seldt til Hellas. 

Båten som me reiste med frå Aurland til Bergen, «Vingtor» den fjerde, er bygd ved Oma Baatbyggeri på Leirvik på Stord i 2012 saman med systerskipa «Njord» og «Frøya» .Dei går i hurtigbåtrutene mellom Bergen og Sogn og Fjordane. Båtane kosta 60 millionar kroner pr stk då dei blei levert. Dei har ein marsjfart på 33 knop og har plass til

290 passasjerar.

Turen til Bergen var behageleg. Turistane fekk god informasjon på turen på både engelsk og norsk. Dessutan var det godt med dekksplass ute for turistane som skulle glana og fotografera.

Hunden i Alverstraumen er ein gammal kjenning for alle sjøfarande mellom
Sogn og Bergen. 

Då «Vingtor» kom sørover i Straumane mot Bergen havna båten i kjølvatnet frå ein kollega «Tyrving». Også eit kjent navn for rutebåt-interesserte. Den hadde navnet «Strandafjord» då den var ny i 2000. Den gjekk i Ryfylke under dette navnet då rederiet Torghatten hadde eit hurtigbåt-anbud her. Då Torghatten var ferdig med anbudet, selde dei båten til Norled som skifta navn til «Tyrving». Nå går den mellom Sogn og Bergen Så veit du det.

Strandkaien i Bergen ligg midt i turistvrimmelen i Bergen. Her var det berre til å brøyta seg fram over Fisketorget, forbi Sakken med kurs mot Tyskebryggen og vel så det. 

Det kjem meir om denne turen vår: "Southern Norway in a Nutshell" i løpet av kort tid. Hald ut!

Huldra kom dansande ut av fossesusen!

Huldra kom dansande ut av fossen. Å hildrande du!

Med langt lyst hår og lang raud kjole dansa huldra ved fossefallet. Ho kom som bestilt, kan du seia. Her hadde me reist halve Sør-Norge rundt utan å sjå ei budeia i bunad. Men så løyste alt seg. På Flåmsbana på veg frå Myrdal ned til Flåm sto det plutseleg ei ekte hulder og dansa ved eit svært fossefall. Alle turistane var vilt begeistra. Eg og forresten.

Ikkje kom å påstå at dette berre er kunstige turistgreier for at alle kineserane skal ha noko å visa fram når dei tømer mobilane sine for feriebilde når dei kjem heim til Kina igjen. Alle me som reiser med Flåmabana vil gjerne tru at huldra er ein del av den rotekte norske naturen.

To amerikansk-kinesiske damer som me traff i går kveld i Aurland, blei så begeistra då dei fekk sjå huldrebildet mitt, at dei bestemte seg for å ta Flåmsbana før dei kjørte vidare mot Bergen. Mine evner som huldrefotograf var større enn eg var klar over, tydelegvis.

Du ser ikkje huldra før du tek Flåmsbana.

Folk som kom i nærkontakt med dei underjordiske, blei aldri seg sjølv igjen. Det var ofte folk som var sjukelege og uklåre. Dessutan var jo dette skapningar som opererte i mørket og tålte lite dagslys og sol. Huldra som me fekk sjå i går, var ute i sola og me kom heller ikkje i nokon nærkontakt med henne. Kor vidt ho hadde hale, fekk eg heller ikkje sett.

Rett nok var eg litt trøtt i går etter å ha reist med tog frå klokka 10 om morgonen. Tog frå Skien til Drammen, buss for tog til Hønefoss. Herifrå gjekk Bergensbanen gjennom Hallingdal til Myrdal. Så eg var kanskje litt trøtt og omtåka då eg såg denne huldra. For kånå såg ingenting. Ho sat på plassen sin inne i vogna og strikka.

Mykje skogutsikt i Hallingdal. Her må motorsaga fram!

Mange seier at Hallingdal er så vakker og togreisa gjennom dalen er så flott. Men det er jo altfor mykje skog som stengjer for utsynet. Er det ikkje nokon som kan utstyrast med motorsag og øks slik at det går an å få sjå meir av stabbur, raude løer og gardshus som har klort seg fast i dei bratte dalsidene.

Alltid grunn til å passa seg. Også for sportsfiskarar i
Aurland.

Turen enda på ei heilt spesielt hotell oppe i Aurlandsdalen med 10 rom og 20 gjester. Kånå og eg var dei einaste norske mellom gjestene. Her var det amerikanarar, australiarar og diverse europearar.

Dei sat med store auer og gapande munn då me fortalte at mange nordmenn reiser til utlandet i ferien. - Reiser dei vekk frå dette vakre landet i ferien, spurte dei.

På 1980-talet var det veldig populært blant rogalendingar å reisa på busstur til Rüdesheim i Rhindalen. Ein jørpelandsbu fekk sjokk då han kom i snakk med tyske turistar på den lokale campingplassen. - Tenk dei bur i Rüdesheim og så kjem dei her på ferie, fortalte han til alle som ville høyra på.

Stammens hyl på Telemarkskanalen

Lillian Gundersen er kombinert restaurant-sjef og lettmatros om
bord i «Henrik Ibsen».

Har du møtt ein kombinert restaurantsjef og lettmatros i di tid? Kanskje ikkje. Då må du ta deg ein tur med «Henrik Ibsen» på Telemarkskanalen. Der jobbar Lillian Gundersen som er frå Stavanger, men har budd dei siste åtte åra i Skien.

Når du høyrer uforfalska rogalandsdialekt langt oppi Telemark, må du reagera. Her kan det vera noko å skriva om. Og det var det jo.

Her ligg «Henrik Ibsen» klar til avgang frå Dalen i Telemark.

Den smilande 43-åringen har nå to somrars fartstid på kanalbåten som går mellom Skien og Dalen kvar dag. Ein dag opp og den neste ned. Sesongen varer frå 19 mai til 15 september.

- Men kva jobbar du med resten av året?

«Henrik Ibsen» møter kollegabåten «Victoria». Passasjerane
vinkar med flagg dei har fått av lettmatrosen.

- Då er eg kokk for eit cateringfirma i Skien, fortel Lillian som søkte jobb om bord i kanalbåten i fjor vår. Ho likar seg svært godt, men har også lyst på jobb i Nordsjøen viss det blir ein sjanse.

«Henrik Ibsen» hadde totalt 128 passasjerer om bord i dag på den ni timar lange turen. Folk steig på og av på vegen. Mellom Lunde og Ulefoss var det 98 passasjerar. Ein mindre enn båten har lov å ha om bord. 

Strålande førnøyde kåna på kanaltur.

Me som er på landet rundt-ekspedisjon var sjølvsagt med på heile strekninga og tykte det var ein flott tur. For eg som er interessert i gamle rutebåtar og kanalar var det mykje å studera. Og kånå kunne ikkje skrøyta nok over forslaget om denne reisa som ho hadde trua meg med på. 

Einaste feilen me gjorde i går var at me godt kunne hatt litt fleire lag med klesplagg på lur. Det var litt kaldt på dekk i starten. Etterpå blei det finare og finare med littegrann regn utpå ettermiddagen. Dagen går fort når ein skal glana, fotografera, eta og drikka.

Isvatn får kanalvaktarane på varme dagar.

Mannskapet på kanalbåten passar også på at dei unge slusevoktarane har det bra. Eg la merke til at ungdommane som sørga for å åpna og lukka slusedørene slik at båten kom seg gjennom, gjekk rundt med store Pepsi-beger i hendene. Dette la eg fram for den kombinerte Stavanger-dama.

- Det er så varmt for dei når sola skin. Derfor får dei Pepsi-beger med isvatn av oss. Når det er kaldt, er vatnet utskifta med varm sjokolade, opplyste Lillian. 

Standarden var imponerande om bord på «Henrik Ibsen». Fin restaurant, reine og fine toalett, og det virka som om alt var godt ettersett.

Dette er ingen ny båt. Den blei bygd i Gøteborg i 1907 og fekk då navnet «Styrsø». Under dette navnet gjekk båten i mange år på den svenske vestkysten. I 1992 kom båten til Norge og Telemarkskanalen. Nå fekk den navnet «Henrik Ibsen».

Den er blitt pussa opp fleire gonger etter at den blei norsk og på meg virka den tipp-topp for denne trafikken. I den tidlegare svenske dampbåten står det i dag ein dansk Alpha dieselmotor frå 1952.

Presia klokka halv ni gjekk «Henrik Ibsen» frå Dalen og var i Skien i rute klokka 17.30.

Alle passasjerane fekk klem av Lillian ved landgangen då dei gjekk i land. Om ho då var restaurantsjef eller lettmatros, kom eg ikkje på å spørja om.

I morgon går turen vidare med tog. Etter planen skal den enda i Flåm i Sogn og Fjordane. Viss Vy vil.

Alle passasjerane fekk klem av Lillan Gundersen ved landgangen då «Henrik Ibsen» var framme i Skien.

Med båt, buss og Røldal-taxi!

Kirsten Lien frå Røldal Taxi var "bestillingsbuss" frå
Nesflaten til Røldal.

Alle min Kolumbus-skepsis blei gjort til skamme på Nesflaten klokka kvart på 11 mandag føremiddag. Der sto Kirsten Lien frå Røldal Taxi klar for å kjøra oss som kom med bussen frå Sand vidare til Røldal. Dette var den såkalte bestillingsbussen som det sto om i ruta.

Folk som kjem så langt innante som eg gjer, reknar med at alt går gale til slutt. Derfor var eg bortimot sikker på denne turen som er planlagt å gå over fem dagar, ville enda med total fiasko ein stad i Suldal. Heldigvis er kånå mi utstyrt med eit lyst sinn. Det har hjelpt meg mange gonger.

På Jelsa var det overgang frå hurtigbåt til buss. Bussen tok oss heilt til Nesflaten. 

Kånå trudde at dette skulle gå knirkefritt. Viss Kolumbus lovar at det skal gå bestillingsbuss frå Suldal til Røldal, så gjer det det viss bestillingen er sendt av garde til rette vedkommande, meinte kånå.

Kirsten taxi-sjåfør hadde god tid. Haukeli-ekspressen skulle ikkje passera Røldal før fem over 12. Ikkje noko problem for henne å stoppa på rasteplassen på fylkesgrensa mellom Rogaland og Hordaland slik at det kunne dokumenterast at turen har gått gjennom Brattlandsdalen som har tapt seg reint spektakulært. Ingen karjolar og null budeier i bunad. Sjåføren kunne ikkje visa meg så mykje som ein stubbe av den gamle turistvegen. Alt var sprengt vekk eller overgrodd!

Bratlandsdalen var vel ikkje noko sjokk, men Kirsten Lien knuste også ein Røldalsmyte for oss tre som var med på turen til Røldal. I dag er det ikkje ei geit igjen i Røldal. Berre sauer. Eg som trudde røldølingar var oppfostra på geitemelk og tilhøyrande ost. Det er derfor alle frå den bygda har så fin handskrift, har eg høyrt.

Kjøreturen med Kirsten Lien blei høgdepunktet på turen, men det blei ein lang dag frå med tok buss nummer fem frå Tasta klokka halv sju. Bak rattet sat min facebook-venn Rune Rydberg. Han kjørte femmen som blei til Hundvåg-buss på Byterminalen. Me sat på med Rune til Fiskepiren for å ta hurtigbåten til Jelsa.

Landhandlar Inger Auestad Havn tok seg personleg av avisen til Nesheim på Sjernarøy.

Hurtigbåten «Fjordglimt» tok oss fyrst til Tau og Judaberg. Uansett kor i verda du vil ta hurtigbåt, går den fyrst til Tau og Judaberg, viser det seg. Men denne båten svinta også innom både her og der. Alle plasser var det folk som skulle av og på. Unntaket var Nesheim på Sjernarøy. Der var det berre dagens aviser som skulle på land. Og der var kolonialhandlar Inger Auestad Havn personleg på kaien og tok mot avisene.

Presis etter ruta var me på Jelsa klokka 8.35. Der venta bussen til Sand. Den skulle også kjøra vidare til Nesflaten etter ein halv times stopp på Sand, fortalte sjåføren.

Alt var flott. Fin tur, flink sjåfør og vêret var meir enn godt nok. Men det let seg ikkje nekta for at det blir mykje tunnelar frå Suldalsosen til Nesflaten.

Brutal overgang frå romsleg ekspressbuss til fullstappa rutebuss i Åmot.

I Røldal var det sol og godt uteverande. Haukeli-ekspressen kom omtrent 10 over 12 og tok oss med gjennom fleire fjell og forbi Haukeliseter og så vidare. Eg meiner at me såg ei geit ein plass, men det var nok i Telemark fylke.

Vel framme i Dalen i Telemark klokka 15.

I Åmot steig me ut av ekspressbussen og stappa oss inn i ein liten, gul buss som gjekk til Dalen. Den var full av folk og altfor sein på grunn av asfaltarbeid. Klokka 15 var me framme i Dalen i Telemark. Då hadde me reist med ein hurtigbåt, fire bussar og ein taxi.

I morgon skal kånå og meg reisa med rutebåt gjennom heile Telemarkskanalen til Skien. Det kan vel ikkje gå gale. Ingen kan bli sjøsjuke i ferskvatn. Kan dei vel?

Skru på datamaskinen i morgon kveld. Då har eg truleg blogga vidare. Viss me kjem fram.

Med rutebuss inn i bygda-jungelen!

Før i tida blei turistar frakta med karjol gjennom Brattlandsdalen. Me tek buss.
Postkort frå 1907 henta frå boka "Helsing frå Suldal" utgjeven av
Suldal sogelag.

Før andre ferierande har fått auer i morgon, sit me og gyngar i ein buss på veg inn i det innerste Ryfylke der folk gjekk i bunad og kjørte karjol til kvardags for over 100 år sidan. Brattlandsdalen! Here we come!

Fleire dagar har gått med til å hamra på PC'en og knotta på mobilen før me la ut på ekspedisjonen som har fått det krevande navnet "Southern Norway in a nutshell". Dette siste er engelsk og betyr skistav, som dei fleste veit.

Bunadsjenter og utanlandske turistar i Bratlandsdalen. Ventar ikkje å sjå slike jenter nå.
 Postkort frå M. M. Lohne, Christiansand.

Døme på Kolumbus-buss.

Viss ikkje kånå presterer å forsova oss i morgon tidleg, skal me vera om bord på hurtigbåten som går frå Stavanger i morgon kvart over sju. Der skal me eta frokost-nista og drikka lunka termos-kaffi før båten er framme på Jelsa sånn sirka halv ni.

Der opplyser internett at det skal stå ein grøn rutebuss frå Kolumbus og venta på båten. Denne bussen skal ta oss over Sandsfjorden til Sand og vidare til Suldalsosen.

Den første store testen på reiseførebuingane våre ventar på Osen. Herfrå går det ein bestillingsbuss langs Suldalsvatnet, forbi alle bunadsjentene i Bratlandsdalen, til Røldal. Eg har personleg ringt til eit busskontor i Suldal og snakka med ein mann som forsikra meg om at denne bussen går så sant dei har fått bestilling. I tillegg har eg sendt ein mail, eller e-brev som naboen min seier, til Kolumbus og bestilt bussen. Kolumbus har svara meg og lova at det blir skyss.

Men du veit jo aldri. Eg trur ingenting før bussen er på veg mot Røldal.

I Røldal går det andre bussar. Har du høyrt om Haukeli-ekspressen? Det har me og, men aldri reist med den.

Den ambisiøse planen omfattar fleire bussar og rutegåande kollektivmidler. Eg vil ikkje røpa meir. For alt kan gå gale før me kjem til Bratlandsdalen. Bunadsjenter har me ikkje bestilt.

Men viss alt funkar, blir det ikkje lenge til neste blogg. Hald ut!

På langfart med Leo

Sjøsterke Leo på veg frå Tau til Sand. 

Med ein stor hund i ein liten båt gjekk turen over det ville Hidlehavet mellom Tau og Finnøy. Det var på nippet til at sjøen gjekk kvit av og til. Slik var det, men lånehunden Leo såg ikkje til å bry seg om kor båten gjekk.

Overgangen frå ein stor båt på 34 fot til ein liten på 27, er ikkje enkel. Betre er det ikkje når du i tillegg har fått ein svær hund om bord. Du må trø lett. Før du veit ordet av det, har du trødd på dyret. Eg følte meg litt som denne kelneren som hoppar rundt og av og til snoflar i isbjørnskinnet når han skal servera grevinna på TV på litle julafta.

Trur du ikkje hunden slikka meg på tærne då eg skulle lista meg forbi den og ut på toalettet ei mørk natt. Eg fekk sjokk, som ventande var. Då eg kraup til køys etterpå, stakk Leo håvet inn til meg. Han kunne tenkja seg å låna dyna mi. Men då fekk vauen klar melding. Her er det adgang forbudt for dyr.

Godt å kvila middag i gjestehavna på Nedstrand. 

Båtlivet 2019 har ikkje tatt heilt av ennå. For vår del har det blitt ein middagskvil på Nedstrand og tre overnattingar rundt om kring i fjordane. På Jørpeland, Tau og Sand har me sove i båten.

På Jørpeland har dei innvia heilt ny gjestehavn i år. Veldig flott. Viss du er ute etter ei fredeleg havn tett opp til butikkar og serveringsstader, er Ryfylkebyen heilt i toppskiktet. Til og med pol har dei fått her.

Forresten er det mange fine ankerplasser ved holmane rett utfor sjølve havna på Jørpeland. Fantastisk her på fine kveldar.

God plass til fleire båtturistar i gjestehavna på Tau. 

På Tau er det også ei fin gjestehavn. Men for å vera heilt ærleg. Dei heng ikkje heilt med i utviklinga. Viss ein ærleg stakkar vil betala havneavgift her, må du ha kontantar. På Tau veit dei om vaps, men Vipps er ukjent, Me måtte slita oss heilt opp på Rema 1000 for å handla litt slik at vi kunne leggja 150 kroner i konvolutten og betala for oss. Då me sto opp og kom ut neste morgon, låg det ein konvolutt med blankett for havneavgift i båten. Ganske dumt! Me hadde jo betalt!!! Rett før eg blei sure.

Kort veg til meste i båthavna på Sand. Men polet ligg i Sauda.

Taurarane burde ta seg ein tur til Sand. Der er det ein heilt annan stil. Der får du betalt med Vipps og det er alltid folk frå båtforeninga på plass og kan hjelpa deg viss du lurer på eit eller anna. På Sand finst alt du treng på turen aldri meir enn eit steinkast unna. Apotek, kolonialbutikk, bakeri, klesbutikkar, men ikkje pol! Då må du til Sauda.

På Sand veit dei forskjell på Vipps og vaps.

Men koss går det med båtlivet i Ryfylke? Feriebåtane er blitt større og større i dei snart 40 åra eg har vore på rek i fjordane. Talet på båtturistar trur eg ikkje har auka. Tvertimot. Tidlegare var det barnefamiliar som var ute i båtane. Nå er det eldre folk som dominerer. Gjennomsnittsalderen har gått opp på folka i båtane.

Båtane er blitt større, men  er det blitt fleire båtturistar?  Trangt om plassen i Rossøysundet i pinsa i år.

Dessutan har mange båtfolk kvitta seg med farkosten og kjøpt bubil. Ved mange gjestehavner er det også laga oppstillingsplasser for bubilar. Mange av bil-gjestene er utanlandske, men det er vel på grunn av at dei norske bubilturistane satsar på meir eksostiske reisemål enn Jørpeland, Tau og Sand, trur eg.

Eg blir båtmann. Bubilar er dårlege å fiska med!