Kai-mannen styrte med ferjer, slaktegris, avisbud og golvvask

Her har kai-mannen fått ferjefolka til å rygga ein
bil om bord for å utnytta siste rest av plass på
dekket. Johs. Stensen står på enden av ferje-
lemmen med hendene i lommane. Aftenbladet
28.juli 1969.

Han tok hys på kastelina når ferja kom til Tau, sørga for akterfortøyninga låg klar når ferja hadde bakka seg inn i ferjestøa og senka ferjelemmen ned slik at alt var klart. Folk og bilar fôr på land og gav plass til dei som venta på kaien og skulle til byen.

I dag er folka på ferjekaien vekke. Dei moderne pendelferjene treng ikkje kasteliner og fortøyningstau når dei går til kai. Ferjene har propellar i alle endar og kapteinen legg ferja til kai utan hjelp. Ferjelemmen blir  styrt av folka om bord. Dei senkar og løftar lemmen etter behov. Kai-mannen er rasjonalisert bort.

Viss du ikkje sto i manntalet til Johs. Stensen
måtte du venta timesvis for å komma med ferja frå Tau.
 Bilde frå Aftenbladet 28. juli 1969.

For 57 år sidan var «Tau» ein svær båt når den kom sigande med redusert fart inn på Tau-vågen med kurs mot det ytre hjørna på den gamle ferjekaien. Der sto forbruksbestyrar Johs. Stensen klar. Han skulle sørga for å få springen over pullerten på kaien. Med den på plass gassa folka i styrehuset opp dei to store Wichmann-motorane og fekk vri ferja inn mot kaien og så bakka dei sakte akterover inn i støa. 

I den tida måtte du bestilla plass for å komma med ferja når trafikken var stor. Helgene var verst. Du måtte rekna med å venta i timesvis på Tau på søndagskvelden med bilen din viss du ikkje sto i "manntalet".

Til kvardags var det mykje gods av alle slags slag som kom og blei sendt med ferja. Kaimannen  styrte med følgebrev-bunker og andre papir. 

Forbruksbestyrar Stensen levde seg heilt inn i rollen som ferjeekspeditør og kaimann. Han kutta ut heile Forbruken og blei Stavangerske sin mann på Tau og Tau sin mann i Stavangerske. På søndagskveldane kjempa han alltid for å stappa så mange bilar som råd om bord i ferja. Han gav seg ikkje.

 - Ikkje gå ennå, ropa han til styrmannen på bildekket. Eg skal gå opp i køen i bakken og finna ein bil som er så liten at den smett inn i det hålet du har igjen på dekket.

Jan Eie gjekk på land frå ferja og blei
kaiman i 1970. Foto: Aftenbladet.

Ferja var full av folk og tida gjekk langt ut over avgangstid. Ferjekapteinen var utålmodig og ville gå. Derfor hende det  av og til at når kaimann Stensen snudde ryggen til for å gå og finna ein liten bil, bakka ferja ut og sette kursen mot byen. Ein irritert Stensen oppdaga dette då han akkurat hadde funne ein bil som var liten nok. 

Høvdingen på kaien kjende alle på Strandalandet. Han blei lokalkjendis lenge før ordet var oppfunne. Og når ferja var gått, hadde Stensen tid til å snakka med folk og ta på seg andre oppgåver. Ekstrajobbar blei det også. 

Johs. Stensen blei brått sjuk og måtte slutta på kaien sommaren 1970. Stavangerske trong ny mann på kaien straks. Jan Eie var matros på «Strand» den eine dagen. Neste dag var han kaimann på Tau. Det var han i 41 år.

Den nye ferje-ekspeditøren oppdaga fort at han hadde overteke meir enn ein jobb. Kort tid etter inntredelsen i embetet sto det følgjande annonse i Aftenbladet:

Annonsen i Aftenbladet 30. oktober 1970.

- Akkurat denne slaktegris-jobben overtok eg etter Johs. Stensen. Bøndene frå heile Strand og halve Forsand ringte til meg når dei skulle senda dyr til slakt på Forus. Etterkvart tok det for mykje tid. Eg sa  dette oppdraget frå meg i 1990, seier Jan Eie.

Ingen strandbu har hatt navnet sitt fleire gonger i Aftenbladet enn Jan Eie. Berre søk på navnet hans i Aftenblad-arkivet. Det sprett opp heile tida. For han var kommisjonær for avisa på Tau i aldri så mange år. Nesten kvar veke sto lista med aviskommisjonærar på trykk. Han tok mot avisene som skulle til Tau og sørga for at dei kom ut til abonnentane. Som kommisjonær var han også personalsjef for buda, han hyrte og fyrte. Folk som ikkje fekk avisa, heiv seg på telefonen og klaga til kaimannen. Det hende jo at enkelte svake budsjeler falt for fristelsen til å selja aviser til folk i ferjekøen. Dermed gjekk dei tomme før avisruta var ferdig.

Postverket engasjerte kaimannen for at han skulle ta seg av verdiposten som kom til Tau. Han kjørte den til postkontoret.

Vegmeister Rake gav han jobb som oppsynsmann for kaiområdet. Og ordførar Magnus R. Karlsen sørga for at Eie blei kommunetilsett. Kaihuset tilhøyrde Strand kommune og måtte ha ein som var ansvarleg. Dermed sørga kaimannen også for vaskehjelp til venterommet.

- Visste Stavangerske om alle arbeidsgivarane du hadde?

- Det trur eg ikkje. Dei spurte vel ikkje, seier Jan Eie som gjekk av med pensjon i 2011.