«Fisterfjord» - med det første og største i verda!

 

"Fisterfjord" ved kaien på Fister i 1921.

Rubbestad-motoren som blei sett om bord i nybygde «Fisterfjord» i 1920, var den største semi-dieselen i verda, ikkje i ytelse, men i volum. Den 2-sylindra maskinen ytte 160 hestekrefter og tok svær plass i maskinrommet. Det skal ha blitt bygd tre motorar av denne typen. Den som sto i «Fisterfjord», skal ha vore den mest vellukka.

I 1929 blei denne maskinen ombygd. Gir-reverseringa  blei skifta ut med hydraulisk reversering og vridbar propell. Den fyrste hydrauliske reversinga i verda, seier dei på Rubbestadneset.

- Oprindelig var det gir i motoren. Den gjorde megen støi når skibet bakket. Nu er giren oppgitt, istedet anvendes den hydrauliske kraft til skiftning av propellen – altså ved bakking. Dette er noe helt nytt her i landet, forsikrer selskapets ekspeditør, står det å lesa i avisa Stavangeren 30. august 1929.

For dei reisande blei det mykje meir komfortabelt. Ristinga var nå blitt kraftig redusert, sto det vidare i avisa.

"Fisterfjord" etter ombygningen i 1929. Lugarbygget på promenadedekket er på 
plass. Seinare kom det staseleg glass-salong mellom lugarane og styrehuset.

Men det skjedde meir medan «Fisterfjord» var hjå Haldorsen & Søn, Rubbestadnes, Søndhordland.

- Akter på promenadedekket er det bygget et "hus" som er inndelt i seks hyggelige lugarer, skriv Stavangeren.

Saman med Steinar Warland var eg nyss på Arkivenes Hus i Stavanger og gjekk gjennom ein del arkivboksar med diverse dokument frå Jøsenfjord Rutelag. Her fann med ein søknad frå selskapet til Sjøfartskontoret i Oslo. Det søkt om å setja opp dette dekkshuset. Søknaden er datert 28. desember 1928.

Ein månad tidlegare hadde Jøsenfjord-selskapet sendt eit brev til skipsbyggeriet til Gunvald Ottesen i Sagvåg på Stord og spurt om Ottesen kunne setja opp dekkshuset samtidig som «Fisterfjord» var hjå Haldorsen på Rubbestadneset. Denne reparasjonen ville ta litt tid. Då rekna ein med å få tid til ein tur over fjorden til Sagvåg slik at det nye dekkshuset kunne bli sett på plass. Dette huset ville bli likt på eit tilsvarande bygg på nattruteskipet DS «Sandnæs».

Ottesen på Sagvåg laga lugarbygget på "Fisterfjord"

Jøsenfjord fekk positivt svar frå Ottesen som kunne gjera dette arbeidet for kr. 1200.

Då «Fisterfjord» kom tilbake til Stavanger og Ryfylke, hadde det skjedd store endringar. Rutebåten hadde nå fått installert verdens fyrste hydrauliske reversering. Den mest synlige var likevel det nye dekkshuset på promenade-dekket . «Fisterfjord» blei meir lik den versjonen av båten som folk hugsar i dag. Men det skulle skje fleire synlige forandringar i åra som kom.

I 1936 blei den to-sylindra motoren frå 1920 skifta ut med ein fire-sylindra motor som ytte 300 hestekrefter og gav båten ein fart på 10 knop. Den gamle motoren var ikkje kaputt. Den blei nå sett om bord i rutebåten «Landanes» frå Haugesund, fortel Torstein Randa.

Den hydrauliske reversinga blei også skifta ut i 1936. Nå blei det manøvrering med maskintelegraf og omkast på «Fisterfjord».

Kommentarar på Facebook:

Torstein Randa

Når me studerer det biledet fra Haugesund, med det nye dekkshuset, ser det ut for at styrehuset er uten dører! Ja, styrehus var nok luksus i dei dagar, og ein kunne ikkje forventa dører og! Det måtte då vera måte på luksus!

Du skriver at den gamle motoren trong møje plass, men den nye trong bok meir, for den var lengre. Den hadde 4 sylindrar, like den som Hundvaag 1 har ein av.

Torstein Randa

Per Magnus Larsen Maskintelegraf har de nok brukt hele tiden. Den første motoren hadde først en primitiv reverseringsgir. Den kunne nok ikke betjenes fra brua. Da Wichmann hadde utviklet den hydrauliske reverseringa med vribar propell, fikk Fisterfjord den første. Den kunne nok betjenes fra brua, men jeg tviler på at det blei gjort. Det var ikke vanlig på den tiden. Dette var en tosylindret motor, så omkast var uaktuelt.

Da Fisterfjord fikk ny motor i 1936, var det nok først og fremst for mer fart, og med 4 sylindre blei det nok mindre vibrasjon ombord. En kunne også bruke vanlig omkast, som var mer robust og pålitelig dengang. De hadde og dårlig erfaring med reverseringa på Jøsenfjord, hvor det blei bygd om til omkast.

Mange av disse tidlige 4 sylindra omkastmotorene fra Wichmann blei manøvrert fra brua. Erfjord blei det, men om Fisterfjord blei det, vet jeg ikke. Men det er det sikkert noen som vet?