Slo i hel ein bjørn på veg til barnedåp!

Med berre hendene drap lysebuane bjørnen då dei skulle til kyrkja
for å døypa eit barn. Teikning: Kåre Eikeland.

Folka som budde heilt inne i Lysebotn var tøffare enn dei fleste. Ein gong drap dei ein bjørn med berre hendene på veg til kyrkja, mennene frå Lysebotn.


I dag kan du reisa frå Lysebotn til Forsand på ein times tid med hurtigbåten «Lysefjord». For 150 år sidan brukte lysebuane seks timar på å ro til kyrkja på Forsand. Dei sette i veg på fjorden for å døypa ungane sine slik skikken var, men var ikkje alltid klar over om det blei gudsteneste på søndagen. Og i fjellsidene lurte rovdyra, både ulv og bjørn. 

Hurtigbåten «Lysefjord» ved Oanes vinteren 2013. Forsand i bakgrunnen.

Onsdag 11. september skal eg til Forsand og snakka om gamle rutebåtar og ferjer. For moro skuld har eg rota fram litt stoff om koss det var å bu der inne i fjorden i gamle dagar då korkje mobiltelefon eller internett var oppfunne. Dei fekk nok post av og til og det gjekk rutebåt heilt til endes i fjorden somme gonger. 

Det blei ein dramatisk tur då 18 menneske drog frå Lysebotn laurdag 10.oktober 1885 i ein åttringsbåt. Eit tre veker gammalt jentebarn, dotter til Siri og Halvard Auklend, skulle døypast i kyrkja på Forsand neste dag. Folk frå Lyse bruka to dagar når dei skulle til kyrkje. Dei skulle overnatta på Bergevik på Forsand natt til søndag.

I Håhellerlia gjekk det ein bjørn berre eit steinkast frå sjøen. Mennen i båten var rask til å bestemma seg. Dei ville ta bjørnen. Etter ein dramatisk kamp enda bjørnen i fjorden og blei drepen etterkvart. På laurdagskvelden kom kyrkjefolket til Forsand med dåpsbarnet og den daude bjørnen som seinare blei kalla Ingerbjørnen etter dåpsbarnet. 

Bjørnejakta laga reine sensasjonsstemninga på kyrkjebakken på Forsand dagen etterpå. Det blei reine valfarten ned til sjøhuset der bjørneskinnet hang på veggen.

Bildet er henta frå boka «Båten og bygda».

Dei var gode kyrkjefolk i Lyse, men dei hadde ein hardfør kyrkjeveg. Når dei gamle lysebuane rodde til kyrkje på Forsand, med to mann med kvar sitt årepar, rekna dei vanlegvis at det tok seks timars tid frå båtstøa i Lyse til støa på Forsand.

Lysebuane brukte både kykja på Forsand og på Høle. Sommarsdagen kunne det bli ei stråland ferd på fjorden, men det var ikkje berre om sommaren dei skulle til kyrkje eller byen.

Vêret og vindkasta kunne vera livsfarlege mellom fjella i Lysefjorden.

I boka «Båten og bygda», skriven av Jon Bergsåker, blir det fortalt om Marta Lyse, fødd i 1860-åra, som døypte alle dei 12 borna sine i kyrkja på Forsand eller på Høle.

Opptil fleire gonger hadde kyrkjefolket måtta snu då dei kom til Songesand, halvvegs ute i fjorden. Fyrst der fekk dei vita at det ikkje var preik på søndagen, korkje på Forsand eller på Høle. Då var det berre å snu og ro heim igjen med det udøypte barnet.

Det var så ruskut vêr at Tarald Songesand ikkje trudde det ville komma kyrkjefolk innante Lyselandet. Hadde han visst det, ville han rodd inn og varsla om messefallet. Det ville ha vorte i alt fire mils roveg inn og heim for å varsla.

I all si einfelde er det ein stordom frå det gamle grannelaget ein møte i dette kvardagsbilet av den gamle lysebuen, skriv Jon Bergsåker.

Kjelder: Bjørnedrapet skreiv eg sjølv om i ein artikkel i Aftenbladet 5. oktober 2008. Teikninga av Kåre Eikeland sto også der.

Boka «Båten og bygda» er skriven av Jon Bergsåker og utgitt av Høgsfjord Rutelag i 1977.