Han gjekk frå gulmalt "Ekspress" til bak-fram "Strand"

Kaptein Kristoffer Asheim i styrehuset på "Fjorddrott" der
han var frå 1948 til 1952. Bilde: Ole Asheim Svindland.

Var det ei stor æra for jøsnesbuen Kristoffer Asheim å bli fyrste kapteinen på sjøbussen "Ekspress" i 1937? Stavangerske hadde vel ein handplukka mann på plass når nyskapninga skulle setjast i trafikk i Ryfylke-fjordane? Det finst ingen opplysningar om dette som eg kjenner til. Men det går an å lura på kor attraktiv denne jobben kunne vera. I Aftenbladet sto det mykje om dei nye sjøbussane, men navnet på kapteinen blei ikkje registrert i avisa.

Trangt i styrehuset på "Ekspress"  før krigen. 

50-åringen hadde mange år bak seg som kaptein på dei gamle dampbåtane. Der hadde han ein romsleg skipperlugar til å bu i og gjekk til dekka bord i offisersmessa til kvart måltid. I tillegg hadde han eit relativt mannsterkt mannskap til disposisjon.

På "Ekspress" skulle den store og omfangsrike mannen lirka seg inn i eit lite styrehus. Det var vel plass til to mann der, men det var trangt. Kapteinslugaren var ikkje store greiene. Den var plassert under passasjer-salongen. Når han skulle leggja seg, måtte han løfta vekk eit sete i salongen og klyva ned i lugaren der resten av mannskapet også hadde sine lugarar. Matstellet blei også enkelt. Mannskapet måtte koka og styra sjøl. Nokon kokk var det ikkje plass til her. Kummerleg med andre ord.

Då "Ekspress II" blei sett i drift i 1938, overtok Kristoffer Asheim som kaptein på den nye båten som var omtrent identisk med "Ekspress" frå 1937. Her var han fram til krigen då tyskarane tok begge "Ekspressane" og bruka dei heile krigen til sine føremål. Asheim gjekk tilbake til dampbåtane til Stavangerske.

Tyskarane herja fælt med "Ekspressane" under krigen. Her har du ein
dei med kamuflasjemaling. 

Då freden kom, var "Ekspressane" skamfarne og nedkjørte. Ei kraftig opprustning var nødvendig før båtane var i fullgod stand for etterkrigstida. Det blei betre å vera skipper. Begge "Ekspressane" fekk nytt styrehus med skipperlugar. Skipperen slapp å sova under passasjerseta i salongen. Dessutan blei dieselmotorane skifta ut. Nye amerikanske maskiner blei montert i begge båtane. Dei støya grasat, men var kraftige og driftsikre.

"Ekspress" og "Strand" slik dei såg ut etter krigen. Kvitmalte og med stort styrehus med skipperlugar. Bildet er frå Stavangerske si jubileumsbok frå 1955.

Då "Ekspress" var sett i drift etter opprustinga, var det ting å setja fingen på. Maskinhendelen i styrehuset sto i vegen for utgangsdøra når båten gjekk full fart forover. Og det var då båten gjekk i full fart at det ofte var aktuelt å gå ut og inn i styrehuset ved skifte av rormann og andre nødvendige ærend.

- Men dette er lett å ordna. Me berre snur denne hendelen. Når du skal gå full fart forover, skuar du hendelen bakover. Då er den av vegen, sa dei teknisk ansvarlege i Stavangerske. Og slik blei det.

For dei faste folka om bord, blei dette ein vane. Verre var det når nye folk skulle overta i styrehuset. Då hende det at det blei gitt full fart framover når det skulle bakkast opp ved kai. - Problemet var ikkje så veldig stort. Maskinane var så kraftige, at det gjekk fort å stoppa båten. Når du bakka, var det omtrent som når du sette horvå i åkeren, sa Sigurd Døskeland, seinare mangeårig styrmann og kaptein i DSD.

I 1948 gjekk i Kristoffer Asheim i land frå "Ekspress" som skifta navn til "Strand" i 1949.

Dei siste fire åra som yrkesaktiv, var Asheim på "Fjorddrott". Han slutta av i 1952, men var tilbake i styrehuset om somrane nokre år. Han blei 87 år gammal.

- Han var ein stillfarande mann som ikkje fortalde mykje om si tid på fjordabåtane. Men eg hugsar at han undra seg over kor stor pensjonen hans blei etterkvart som inflasjonen hadde herja med kroneverdien. Eg har mykje meir som pensjonist enn som skipper, sa han. Dette fortel barnebarnet Ola Asheim Svindland.

I Stavangerske si jubileumsbok frå 1955 står det at Kristoffer Asheim var kaptein i selskapet frå 1920 til 1952 på "Robert", "Øybuen", "Ekspress", "Strand", "Haukelid", "Fjordbuen" og "Fjorddrott".