"Havstril" - ein rask gevinst for Møkster

Direktør Peder Totland frå Harding Verft og teknisk sjef Per Haram frå Møkster-rederiet
presenterte den nye "Havstril" for Aftenbladet.

Fredag 9. juni 1989 blei den nybygde hurtigbåten "Havstril" presentert i Aftenbladet. 23. desember same året er same båten avbilda i avisa i det den blir løfta om bord i ein større lastebåt som skal frakta den til utlandet. Som Stavanger-båt blei historia kort, men båten blei seigliva. Den seilar rundt med same navnet ennå.

I min serie om Stavanger-skip som nesten ingen hugsar lenger, er me i dag komne fram til hurtigbåten "Havstril". Grunnen til at eg hugsar den: Artikkelen om den nye Møkster-båten var det bloggaren sjølv som skreiv. Den er så god at eg brukar den omtrent i sin fulle lengde.

 Simon Møkster er en orginal i norsk shipping. Derfor er det ikke så underlig at den nye hurtigbåten «Havstril» som han overtok i Rosendal i går ettermiddag, ikke holdt den toppfart som byggekontrakten krevde.
Båten gikk selvfølgelig fortere.

15 år gamle Kristina Haram, datter av teknisk sjef Per Haram i Møksters rederi, er gudmor for båten som døpes ved 16-tiden i dag.

 Fra 23. juni går «Havstril» inn i sommerrute-trafikken mellom Oslo og Arendal der rederiet de to foregående år har brukt «Veslestril». Nyanskaffelsen vil få en rutefart på 31 knop og har en toppfart på 34 knop. Dette er fullt på høyde med de nye skipene i Flaggruten. Det vil gå vel fire timer på turen fra Oslo til Arendal. Rederiet har planer om å drive en rute mellom Oslo og Strømstad når Sørlandsruten innstilles i august. Dessuten kan det bli aktuelt å leie ut båten til andre hurtigbå trederier.

 «Havstril» som har et katamaran-skrog, har seteplass til 150 passasjerer og lugarplass for et mannskap på fire. Det er to motorer, hver på 1720 hestekrefter, som får båten opp i marsjfart med full last på 80 prosents ytelse.

 Både teknisk sjef hos Møkster, Per Haram, og midlertidig direktør ved Skaaluren Shipbuilders, Peder Totland, er svært fornøyd med de erfaringene de har gjort på en del prøveturer de siste dagene. Båten er ikke prøvd i større sjøgang, men en ting er sikkert: «Havstril» har greidd å komme velberget gjennom større økonomiske brottsjøer enn de fleste andre skip.

 Byggekontrakten ble inngått i fjor høst, men etter det gikk Skaalurens Skipsbyggeri konkurs. Derfor måtte kontrakten med Møkster reforhandles i januar i år. Simon Møkster kunne annullert kontrakten på dette tidspunktet, men valgte å holde fast ved den. Nå er Skaaluren overtatt av Ulltveit-gruppen i Haugesund og skifter navn til Harding Verft fra 1. juli og blir dermed en søsterbedrift av livbåtprodusenten Harding Safety so m har samme eiere.

 30 av de opprinnelig 70 ansatte i Skaaluren før konkursen har hatt arbeid med å gjøre ferdig «Havstril». Direktør Totland håper å beholde denne arbeidsstokken som man nå fortsetter med underleveranser til Harding Safety. Bedriften arbeider hardt for å skaffe nye byggeoppdrag på hutigbåter av samme type som «Havstril». Markedsverdien på en slik båt ligger opp mot 20 millioner kroner.

 Kjenner vi Simon Møkster rett, har han fått den betydelig billigere.

"Havstril" hadde ein god sommar som hurtigbåt mellom Oslo og Sørlandet. 

 Ei storfornøyd Anne Jorunn Møkster opplyste 8. august 1989 til Aftenbladet at "Havstril" hadde frakta 12.000 passasjerar mellom Sørlandet og Oslo i løpet av sommaren. Ein del reiselystne som ikkje hadde bestilt plass, blei ståande igjen på brygga. - Me bør kanskje setja inn to båtar nester år, sa ei optimistisk Anne Jorunn Møkster.

I Aftenblad-artikkelen blir ein storfornøgd "Havstril"- passasjer intervjua. Ein politisjef i Risør som har fått eit par-tre klager på fart og bølger etter båten, får også uttala seg i avisa.

Rederiet fekk også telefonar frå ein del sinte folk i løpet av sommaren. - Folk der nede er ikkje vant til slike båter, sa Anne Jorunn Møkster som understreka at hovedinntrykket var eintydig: Ein fantastisk fin sesong for "Havstril".

Sjølv om sommarsesongen hadde vore strålande, blei det siste året Møkster-rederiet dreiv hurtigbåt-rute mellom Sørlandet og Oslo. Dei hadde nok meir lukrative forretningar å ta seg av enn å frakta sommargjester til Sørlandet to månader kvar sommar.

Etter det eg har høyrt, blei "Havstril" brukt litt som reservebåt i hurtigbåtrutene i Ryfylke hausten 1989. Den skal ha hatt eit uhell på Sør-Bokn. Den var visstnok nedpå ein grunne og skada ein propell. Ellers er det få som veit så mykje om "Havstril". Båten var truleg bygd for meir åpne farvatn enn Ryfylke. Hoveddekket var høgt og tunnelen midtskips var også høgare enn ein var vane med her i fjordane.

Kva kan ha skjedd då den forsvann? Svaret er heilt sikkert enkelt: Rederiet fekk eit bod på båten som var så godt at dei ikkje hadde problem med å selja båten vidare.

"Havstril" reiste frå Norge før jul i 1989.

"Havstril"blei seldt til Nederland. I 1992 gjekk turen vidare til Mexico. Nå har "Havstril" mexikansk flagg, men stadig same navn. IMO-nr: 8900816.

Viss vêret snur nå og sola kjem fram, blir dette siste artikkelen i denne serien.

Den første "Veslestril" har mange gløymt

Aftenbladet presenterte "Veslestril" 27. juli 1977 på side 4. 

På leiting etter ei kuriøs sak i gamle Aftenbla i dag oppdaga eg plutseleg ein båt som eg først trudde var ei av dei kommunale ferjene som begynte å gå på byøyane i 1970-åra. Men det var den flunkande nye "Veslestril" som var omtala på side 4 i Aftenbladet 27. juli 1977.

Avisa skriv at den nye tilveksten til byens passasjerbåt-flåte er levert fra Fjellstrand Aluminium, Omastrand, Hardanger. Den er bygd i helaluminium og sertifisert for 95 passasjerar. - Den er således noe større en "Clipper", skreiv Aftenbladet.

Skipsredar Simon Møkster opplyste til avisa at dette ikkje var nokon arbeidsbåt. Den var for luksuriøst utstyrt til det. Rederiet ville heller satsa på turistar, forretnings- og selskapsreisande.

Møkster hadde nokon år  tidlegare hatt ein liknande båt som hadde navnet "Veslefrikk".

"Veslestril" med det blåmalte skroget blei vel ikkje den mest suksessombruste båten i Møksterflåten. Båten låg mykje ubrukt ved kai i Stavanger. Men eg hugsar at Aftenbladet brukte den som flytande Ryfylke-redaksjon sommaren 1980.

"Veslestril" var på tokt med Aftenbladets Ryfylke-redaksjon sommaren 1980. Dette er oppslaget mandag 7. juli 1980.
Jonas H. Friestad var fotograf. 

Same året blei båten seldt til svenske interessentar. Året etterpå kom den neste "Veslestril". Også den var bygd ved Fjellstrand-verftet i Hardanger. Den viste meir igjen langs kysten. Møkster starta mellom anna hurtigbåtrute mellom Sørlandet og Oslo om somrane med den nye båten. Den gjekk også som avløysarbåt i Sauda-ruta.

Det var ikkje så lett å finna fram til resten av historien til den første "Veslestril". Men på den svenske nettsida faktaomfartyg.se sto det som var verdt å vita.

Ockerø kommune på den svenske vestkysten var ny eigar. Båten skifta navn til "Polstjärnan" og sett inn i trafikk i Gøteborgs skjærgård.


Frå 2003 har navnet vore "Sladø". Fra 2010 har den gått mellom Vestervik og Idø på den svenske austkysten.

Då "Veslestril" var ny, var den utstyrt med to Caterpillar-maskiner med ein effekt på 404 kW. Farten var 15 knop. Desse maskinene blei skifta ut med to Volvo Penta med ein effekt på 588 kW. Nå blei toppfarten 20 knop.

Godt å få dette på plass i det sura vêret! Eg er sikker på at mange har gått rundt og lurt på kor det blei av denne båten.

Den tidlegare "Veslestril" går nå med svensk flagg og navnet "Sladø" på
den svenske austkysten ved Vestervik.

Forlist båt og for liten lottogevinst!

Slik låg båten til fetteren min då han skulle returnera til Nedstrand.
(Foto: Arild Hansson, Facebook)

Ein forliste båt, ein for liten lottogevinst og eit forferdeleg ferievêr. Eg har fått feber og rennande nase. Men i dag er det heilt ål rait og sitja inne og sjå ut på regnet. Ingenting å gå glipp av, og det er stadig to veker igjen med feriekos.

Min uheldige fetter frå Oslo er blitt utsett for den eine påkjenninga etter den andre. Han tok med seg familien til Nedstrand på sommarferie. Men regnet tok aldeles knekken på hyttekosen. Kånå tok med seg resten av familien og drog til Hellas for å sjå sola i meir enn ein halvtime i strekk. Fetteren sat aleine igjen på Nedstrand.

Sist fredag gjekk han med båten sin frå Nedstrand til Fister der søstera bur. Han hadde det kjekt hos familien og overnatta der. Sjokket fekk han neste dag. Han fann båten sin meir eller mindre forlist ved Fister-kaien.

Redningsskøyta blei tilkalt. Ganske raskt var hjelpa på plass. Båten blei snudd på rett kjøl og sett på land.

Årsaka til forliset? Den vesle Fjordlingen låg med akterenden mot nordavinden som var ganske sur natt til lørdag. Sjøen slo over esinga på båten. Til slutt var båten så full av vatn at den kantra.

Forståsegpåarane vil sei: Han skulle jo aldri gått frå båten for natta på den måten. I det minste burde han lagt den med baugen mot vêret. Lett å seia det. Kven skulle tru at det skulle bli så mykje sjø på den puslete Fistervågen?

Eit slikt uhell hatt teke motet frå meg. Ikkje slik med slektningen min. Han var like blid då eg snakka med han i telefon i går kveld.

Kompisen på Nedstrand kom og henta han med søsterskipet og frakta fetteren min tilbake til hytta. I går kveld var han på veg til Fister med bil og båttilhengar. Han rekna med båt og motor ville vera klar til nye dystar til sola skin på Nedstrand igjen om to-tre dagar.

Så til uflaks midt i flaksen.

Tenk om det siste talet hadde vore på plass.

Ein kjenning av meg fekk SMS for eit par timar sidan. - Du har vunnet i lotto, forkynte Norsk Tipping.

4350 kroner i gevinst er ikkje så verst. Men tenk om det siste talet hadde vore på plass. Tilleggstalet 15 ville gitt 99.000 kroner. Og viss bursdagen til ein av ungane, 18, hadde vore på plass i rekka, ville det det blitt milliongevinst. Litt irriterande. Men kjenningen min er lik slektnigen. Dei er lika blide uansett. Sjøl vinn eg berre ein 50-kroning i Lotto av og til. Eg hadde blitt sur av å vera så nær ein skikkeleg gevinst.

For meg går det i hosting og snufsing. Den første ferieveka har vore spennande. Dei to neste vil sikkert bli endå flottare. Men akkurat nå er det litt surt ute. Eg tar ingen sjansar på flaum på verandaen.

Tek ikkje sjansen på at det skal bli flaum på verandaen. 

(Vil du sjå fleire bilde frå Fister-forlist, har fetteren min, Arild Hansson, lagt ut mange på Facebook.)

Kven er dårlegast? Vêret eller yr.no?

Yr.no driv rein vêr-propaganda. Sjå her kva
 dei lovar for Karmøy i dag.

Nå er eg sure på vêret og rasande på yr.no. Eg sit innestengde i båten i gjestehavna i Kopervik. Det høljar ned medan timevarslet på yr fortel meg at det berre skal komma inntil 0,7 millimeter nedbør fram til klokka 11. Sanninga er at det har komme ein ny millimeter kvar gong eg trykker på punktum-tasten. Yr må leggjast ned.

Klokka 13 skal det vera sol og berre ein regndrope, ifølge yr. Dette er ikkje løye lenger! Trur nokon at eg verkeleg kan fjerne kalesja over akterdekket og sola meg når klokka blir ett?

I morgon skal det vera opphald heile dagen,. Kan eg tru på det?

Søskenbarnet mitt frå Oslo sit nå einsam og fråreist på Nedstrand. Han lett seg lura av yr og drog til Vestlandet  Nå er resten av familien flykta til Kreta. Han legg dagleg ut nedslåande bilde av det dårlege vestlandsvêret på Facebook. På hytta har han piano av alle ting. Du trur at han sit og oppmuntrar seg sjøl med å spela piano. Men maen kan ikkje spela på den slags tangentinstrument. Og nå er han altfor gammal til å læra det.

Forresten er det mange andre grunnar til å klaga.

Gjestehavna i Kopervik svara ikkje til førehandsreklamen. Tidlegare i sommar kom med i snakk med ei karmøydama på Borgøy. Ho lovprisa dei flotte gjesteplassane heilt innerst i havna, rett før vippebrua.

Du må vera obs når du skal på do i Kopervik. Bilane susar rett forbi. 

Her går det ein sterkt trafikkert vei mellom båtane og toalett-bygget. Trafikkfarleg i dette sure vêret.
Ser for meg denne overskrifta i Haugesunds Avis: Pissetrengt båtturist påkjørt på veg til pissoaren.

Og nokon vannslange har eg ikkje funne til nå. Eg trur eg kjøper meg ei trakt og samlar regnvatn direkte på tanken i båten.

Eg har vore i gjestehavna i Skudneshavn også denne sommaren. Den var mykje finare. Men der kom det ein lokal original bort til oss og skulle absolutt snakka politikk. - Sylvi Listhaug er det beste som har hendt i norsk politikk, sa han . Har du høyrt det galnare?

Fremskrittspartiet som er mot alt som er vondt som bompengar, dab-radio, muslimar i bunad og alle former for skatt. Har aldri registrert at dei er mot drittvêr.

Ausann! Eg syns det lysnar litt over Karmsundet. Takk for nå. Nå skal eg lufta meg.

Glad eg alltid er så positive!

Her får du komler på kinarestauranten!

Kinarestauranten i Kopervik har komler i dag.

Kanskje den einaste kinarestauranten i verda som serverer komler kvar torsdag? I dag er etablissementet lokalisert. Nå vurderer me å bli her til middagssuget melder seg i morgon.

Kaffor skal folk reisa til Kina for å eta seg mette når dei kan sitja heime på Karmøy og eta kinamat til dei sprekk i Koparvik? For oss med flyskrekk er svaret enkelt. Me dyrkar våre matlyster i matfylket Rogaland.

Den store jenteturen med ein medbrakt mann tok seg vidare frå Nedstrand til Kopervik i dag. Sola skein frå ein tilnærma blå himmel ved åtte-tida i dag. Sommarstemning. Skipperen fekk etterkvart purra damene som sov tungt og sikkert ikkje hadde vakna før ved middagstider utan handfast vekking.

Nå har me meska oss nok med hamburgerar og pommes frites på kafeen i den nedlagte banken på Nedstrand. Nå var det på tide med nye gastronomiske utfordringar. Derfor kasta me loss på Nedstrand klokka 10.40 og styrte utover mot Karmøy i fint vêr. Kinarestauranten i Kopervik blei dagens mål.

Ingenting å seia på sommarstemninga i båten
 ei lita stund i dag.

Jenter er løgne. Dei er ikkje alltid så veldig interesserte i båt og båtliv som du som mann kanskje skulle tru. Eg prøvde å engasjera dei i navigasjonsarbeidet. Kikka etter stakar og fyrlykter, men det blei ingen suksess.

- Sjå gassflammen, ropte eg og peika inn på det svære industriområdet på Kårstø.

- Oi, svara jentene og kikka raskt opp. Fem sekund seinare var dei konsentrert om hovedaktiviteten i dag: Pappsløyd. Jentene og farmora har klipt og limt og jobba med å laga esker og løgnasgreier av farga papir.

Stemninga var utmerka då me fortøyde i gjestehavna i Kopervik klokka 13.20 etter ein avslappande tur frå Nedstrand.

Heilt ærleg: Kopervik har me hatt eit litt perifert forhold til. Eg var her omtrent kvar natt dei sju vekene i 1970 då eg var matros på nattruteskipet "Stavanger". Kånå har gått i land frå westamaranen her ein gong på 1980-talet.

Nå har me retta opp mykje. Me har betalt havneavgift. Forsynt oss med straum og logga oss inn på Karmsund kommune sitt gjestenett.

Kinamaten på Hjørna på Hendersons hotel smakte utmerket og servicen var upåklageleg. Men ver obs på ein ting viss du skal innom der. Du kan ikkje betala med kort!

Regnet kom til Nedstrand rett etter at me hadde reist. Skyene begynte å blåna bak oss innover i fjordane. For å vera heilt ærleg, nådde regnet oss igjen på Karmøy etter eit par timar.  Men me gjer ikkje opp. Sola skal visa seg litt både i morgon og på fredag.

Skrittellaren viser 6997.

Du høyrer snart frå oss igjen.

Helsing jone og jentene.

Lett å gå for langt på jentetur!

Jenter i full fart. Forbudt å snu før skrittellaren viste 3000 skritt. 

Ikkje lett når vêret ikkje kan bestemma seg. Er det surt eller halvfint? Nå ligg eg på Nedstrand og lurer på om turen skal gå vidare eller om me berre skal leggja oss til her og spela vri-åtten resten av dagen.

Regnet heldt eit hekkan med oss i dag morges. For ein fiasko, tenkte eg. Nedstrand er ikkje så verst i fint vêr, men når du ligg i båt og det ausar ned. Humøret kjem lett i lågtrykksmodus på slike dagar.

- Hurra. I dag kan me leka butikk. Du farfar kan ha din butikk her på spisebordet, sa småjentene som har gleda seg ein heil vinter til båttur med besteforeldrene.

Eg bestemmer så lenge båten er i fart, men mine fullmakter blir inndregne så snart båten er fast i land. Farmor er sjefen ved landligge.

- Nå skal me ha frokost. Deretter blir det tur, forkynte landsjefen.

Då morgonstell og frokost var unnagjort og pakka vekk, var eg fint nøydd til å dra på meg regnkleshabitten og traska etter tre damer i ureint trav.

- Her på Nedstrand er det mange fine blomster. Koss mange sortar trur du me finn?

Eg tippa på fire.  Dei andre rekna med at det kunne bli både 20 og 30 ulike slag. På dei guttaturane eg har vore med på, er det aldri plukka blomster, berre så alle veit  det. Jentene fann 20 sorter.

Her skal du finna alle 20 blomsterslaga.

Åpningstempoet mitt var forsiktig. Eg la meg godt bak jentene slik at det skulle bli kortare å gå heim igjen. Landssjefen fann seg ikkje i unnasluntring. - Ingen får snu før skritt-tellaren på mobiltelefonen viser 3000 skritt, meldte sjefen.

Så mange skritt har eg ikkje gått på Nedstrand sidan eg var her på Kristi Himmelfart-stevne i 1963. Då tok eg "Fisterfjord" frå Tøtlandsvik til Nedstrand. Der vandra eg rundt i timesvis utan mål og meining. Og det religiøse innhaldet var lik null.

Denne gongen gjekk turen frå båthavna innover i retning mot Vindafjorden. Her er mange gamle, fine murar å sjå. Men det kjekkaste eg oppdaga var dette skiltet:

På Nedstrand er det stadig kommisjonær for Dagbladet Rogaland.

Tenk på Nedstrand har dei kommisjonær for Dagbladet Rogaland ennå.

Vel tilbake i båten viste mobilen at eg har gått 7184 skritt til nå. Det kan bli mange fleire skritt viss me blir gåande her på Nedstrand resten av veka. Spørsmålet om å leka butikk har ikkje dukka opp igjen etter turen. Heldigvis!

På båttur med kurs etter vêrkartet

Aftenbladet sitt vêrkart er oppløftande lesing. Blir ikkje
verst i Rogaland i morgon. 

Hallo! Her er det någe spinngale. Fellesferien er slutt. Men regnet silar stadig ned. Det er ikkje etter planen vår. Og me gamle besteforeldre har lova å dra på båttur i dag med barnebarna våre. To kjekke jenter som har gleda seg sidan jul til båttur i juli.

Å fortapa seg i regn- og vindmeldingar på yr.no hjelper ikkje på humøret. Men i Aftenbladet er det trøyst å finna. Her blir du harmoniske av å studera vêrkartet på siste sida.

Det er blitt veldig in å klaga på Aftenbladet nå for tida. Allslags viktigperar veit koss avisa skulle styrt unna vanskane som ventar nå.  Eg er ikkje med i klagekoret. Dette var min arbeidsplass i 34 år. Der var det godt å vera.

Tilbake til Aftenblad-kartet. Morgondagen ser jo svingod ut. Sol over heile fylket. Berre ei lita sky ligg på sida av sola. Ein millimeter nedbør kan det bli dei fleste plassar, men kva er vel det. Ein millimeter kan me vel tåla. På Bryne blir det null millimeter, men dertil kjem me ikkje i båt.

Lengst inne i fjordane blir det litt meir regn, ifølge vêrkartet. Lysebotn, Hjelmeland, Sand og Sauda  kan få 2-3-4 millimeter. Men der har me vore før i både sol og regn.

Ein strålande sommardag i Lysebotn har me sett desse galne fallskjermhopparane komma seilande i sval solgangsbrisfrå Kjerag og heilt inn til Lysebotn. Dei landa på grassletta rett ved campingplassen og skreik av full hals. Så glad var dei for å ha landa trygt. Men 2 millimeter regn og berre 15 varmegrader gir ikkje mykje solgangsbris i Lysebotn i morgon.

 Då styrer me heller ut mot kysten. Kvitsøy og Skudeneshavn har sikkert opphaldsvêr, men er ikkje tekne med på kartet. Finnøy får ein millimeter regn. Skal me prøva oss på Sjernarøyane?

På ein mandagsmorgon er veka lang og ubrukt. Me får sjå. Før i tida drog folk på båttur utan kart. Dei navigerte ved hjelp av merkelappane på brødkassane på rutebåtkaiane, blei det sagt.

I vår båt er det båtsportkart, store kart og kartplottar. Forresten har me vore på dei fleste plassane før. Men der er like spennande kvar gong me startar på ein ny tur.

Og makrell går det an å fiska i regn. Og vêret skal vera spinngale viss me ikkje kan spela vrå-åtten.