Der blei eg tatt for røyking som åtte-åring

 I det litla gula uthuset midt i bildet blei eg tatt i smugrøyking då eg var åtte år gammal. Bildet er frå 1962 eller 1963.
 (Foto: Widerøe - Hetland Media.)

Ser du det litla, gula uthuset omtrent midt i bildet? Der tok far meg på fersken. Eg røykte sigarettsneipar som eg hadde funne i askebegeret hima. Røykinga hadde pågått ei tid før eg blei teken. Då var eg åtte år. Eg blei øyeblikkeleg transportert ned i kjellaren i bustadhuset til høgre for uthuset. Der fekk eg ris og blei plassert i den mørke potetkjellaren ei tid. 

Etter den spontane avstraffelsen blei dette lovbrotet raskt roa ned. Far min røykte. Eg tok mål av meg til å bli mann som han. Men poenget var at eg måtte vera litt tålmodig. Etter dette gjekk det sikkert to år før eg røykte igjen. Og då hugsar eg at det blei smugrøykt i det uthuset du seg litt lenger til høgre og litt bak det kvite huset med flaggstang. Dette blei aldri oppdaga. Då var me fleire som røykte. Eg skal ikkje røpa navna på dei andre.

I dette huset som i nyare tid har vore sagbruk, hadde far min i si tid hønshus og seinare jærstolfabrikk. 

Laugaland er verdens navle. Visste du ikkje det? Når du studerer dette bildet frå 1962 eller 1963, er du ikkje i tvil lenger. Eg skal forklara deg kvifor. Dette er min barndoms rike. Du ser ikkje heila Laugaland og Vormedalen her. Men barndomshjemmet mitt og nabolaget er med. 

Riksveg 13 gjekk rett over Laugaland frå 1965 til 1990. Den kom frå Oanes, Tau og Hjelmeland og kom inn i bildet frå høgre ved den nye løa til Lars og svinga seg rundt bussgarasjen ned mot Tøtlandsvik der det gjekk ferje over Jøsenfjorden til Vindsvik. Det var meinigslaust at dei flytta ferja ut fjorden til Hjelmeland - Nesvik. Det meiner alle i Vormedalen.

Du ser ikkje Nuppestad. Men vegen dit går inn midt i bildet og opp mot løa til farbror Andres. Telefonstolpane med rikstelefonlinjer står langs Nuppestadvegen. Viss du ringde til Trodla-Tysdal eller Jøsenfjorden så fôr orda gjennom telefonlinjene forbi løa til farbroren min og vidare innover i geografien. Viss du ikkje då skulle til bygda vår. Me hadde eigen telefonstasjon eller talestasjon som det blei kalla.

 Vormedal i Ryfylke var navnet på telefon-stasjonen. Den var plassert i eit påbygg bak på det kvite huset til høgre og delte lokale med postkontoret, Laugaland brevhus, Begge blei administrert av tanten min, faster Tulla, sa me. Ho var ei yngre syster av far min. Anna Johanna var det offisielle navnet. Far min kjørte bussen. Han kom med postsekken til Laugaland kvar kveld i halv sju-tida.   

Far min blei fødd i det store, kvite gardshuset som ein av ni sysken. Så kjem hønshuset, redskapshuset, det gule uthuset og huset der eg og mine to brør blei fødde. Så kjem bussgarasjen og folgehuset der det var telefonstasjon og postkontor.

 Folgehuset blei bygd før krigen. Besteforeldrene mine tok det i bruk før krigen. Far min og systera hans blei med på flyttelasset.

 Etter ti år i folgehuset manna far min seg opp og gifta seg. Dei nygifte flytta inn på loftet hjå moster Ane som budde i huset som blei mitt barndomshjem. Ane var enka. Mannen hennar, som døydde altfor tidleg, heitte Jone. Ho gjorde alt som sto i si makt for å skjemma meg ut. Ho lærte meg å drikka kaffi før eg var eitt år gammal.

 I februar 1955 døydde moster Ane. Same dagen fekk farbror Andres den nye traktoren sin. Ein raud Farmall Mc Cormick-traktor levert av Erlands Maskin på Bryne. Alle mannfolka i slekta sto med grå garbardin-frakkar og røykte sjølrulla sigarettar og studerte det tekniske vidunderet på søndagen etter gravferda til tanten til far min.

Tore-garden ligg bak garden der eg kjem frå. Her ser du først Magla-huset, deretter gardshuset og til slutt folgehuset der han Gamle-Tore budde. I gardshuset budde sonen Ola og familien hans. Litle-Tore var den eldste sonen til Ola. Han er eit halvt år eldre enn meg. Eg meiner at alle desse husa, bortsett frå uthuset bakerst, er borte i dag og erstatta med nye og meir moderne hus.

Elva gjekk gjennom dalen. Du kan ana elveleiet i skogen. Bak skogen ligg Meland. 

Alle i Vormedalen meinte at dei på Laugaland trudde at dei var grommaste og mest betydningsfulle folka i heile bygda .Dei på Laugaland trudde vel også det.

 Du ser det litla kvita tårnet heilt oppe til høgre på bildet. Det er klokketårnet på kyrkjegarden. 

Eg kunne ikkje dy meg på minnestunda etter gravferda til mor mi.

- Uansett kor godt du gjer det her i livet på Laugaland og svingar deg opp både i eigne og andre sine auer. Du endar på Meland uansett, sa eg. 

Opptil fleire lo.

Viss du interesserer deg for gamle flyfoto frå Hjelmeland kommune i 1960-åra. Gå inn på nettsida til Hetland Media. Klikk deg inn på flyfoto. Der er det mykje forvitneleg for oss som ikkje er heilt unge lenger.

God søndag!