Gabbi si støtte står på den mest vêrharde plassen på kyrkjegarden

 

Gabbi Sømme si urne på kyrkjegarden på Fister.

På den mest vêrharde plassen på kyrkjegarden på Fister står gravsteinen til Gabbi Sømme. Plasseringa er etter hennar eige ynskje. Gabrielle Sømme Dreyer står det på minnesteinen.

Aska av Gabbi ligg i urna som er plassert på toppen av steinen.

Gabbi Sømme var ateist, står det om henne i fleire omtalar. Men ho hadde likevel eit nært forhold til kyrkja på Fister. Her tjenestegjorde ho i periodar som organist. Ho spela både i gudstenester og gravferder. Og sokneprest Sigurd Langeland involverte ho også i sitt motstandsarbeid når ho hadde bruk for det.

I kyrkjetårnet hadde ho rigga seg til med utstyr slik at der blei det laga illegale aviser som blei spreidde rundt i distriktet.

Grosserar Jacob Holst frå Stavanger hadde bygd seg sommarhus på Fister mange år før krigen. Her budde familien med fire ungar, tre jenter og ein gutt i lange feriar. Dei blei på mange måtar ein del av bygda. Folk såg på dei som sambygdingar, sjølv om dei var frå finaste Egenes i byen.

Men desse byfolka blei aldri som bygdefolk. Kan tru det vekte oppsikt på Fister då Gabbi og mannen Axel Sømme blei skilde i 1939 etter 12 års ekteskap. Dei hadde dottera Lise som var fødd i 1933.

Då krigen kom til Norge, sette mange motstandskampen over ulike livssyn. Indremisjonens ungdomskule på Tjensvoll i Stavanger overtok tyskarane og kasta ut lærarar og elevar frå desse bygningane.

Solborg-lærar Brigt Aksnes flytta med familien sin til Fister og fekk husvære hjå Einar Thomsen.

Her sette han i gong med det som blei kalla Fister Ungdomsskule. Hausten 1941 gjekk det 30 elevar på skulen. På skulebildet med alle elevar og lærarar er også Gabbi Sømme med. Ateisten var lærar på indremisjonsskulen som Brigt Aksnes hadde starta.

Elevar og lærarar ved Fister ungdomsskule 1941.

Ikkje rart likevel. To av sønene til Aksnes, Knut og Øyvind, samarbeidde tett med Gabbi Sømme i spionorganisasjonen XU. Øyvind Aksnes flykta frå Fister saman med Gabbi Sømme i 1944. Han var med på den dramatiske flukta via Bergen og Øygarden over Nordsjøen til Shetland.

Den alltid engasjerte Gabbi Sømme drog til Finnmark i 1946 og busette seg i Alta. Då ho blei alvorleg sjuk i 1952, reiste ho heim til Stavanger der ho døydde i mars. Ho sa klart frå at ho ville gravleggjast på den mest vérharde plassen på kyrkjegarden på sitt kjære Fister.

Ho døydd i mars, blei bisatt i Stavanger og kremert. Urna med aska blei plassert på Fister. Gabbi Sømme fornekta seg ikkje då heller. Dette var den fyrste urna med aska av ein avdød på kyrkjegarden på Fister.

Her er Aftenbladet sin omtale av minnemarkeringa for Gabbi Sømme på kyrkjegarden på Fister søndag 28.juli 1952:

"Etter at gudstenesta i Fisterkyrkja var slutt i går, samlast folket på kyrkjegarden der minnet til fru Gabbi Sømme vart heidra. Mykje folk var møtt fram frå Fister og bygdene ikring. Fleire av dei som arbeidde saman med fru Sømme i krigsåra var komne til høgtida, mange av dei langvegs frå.

Sokneprest Sigurd Langeland mintest fru Sømme som ein heilstøypt personlegdom som sette alt inn på å gjera det ho såg som si plikt. Ho vil alltid stå som noko gjevt i minnet til dei som kjente henne. Med takk for innsatsen hennar la soknepresten ned ein krans ved urna.

Så bar det til ungdomshuset. Det vart servert kaffi og mat. Kjøpmann Sophus Thomsen var vert.

Johs. Skei heldt ein stutt andakt. Seinare skifta det med song, talar, opplesing og deklamasjon. Agent Ingvald M. Iversen, distriktsveterinær F. V. Holmboe og gardbrukar Jone Førre tala om fru Sømme og arbeidet hennar i krigstida. Fengselsbetjent Hjalmar Midtholm deklamerte.

Til slutt takka ordførar D. Sørhus dei som hadde stått for tilskipinga."

Gabbi Sømme si støtte står på kyrkjegarden på Fister som eit minne om den spesielle kvinna. Den er over 70 år og det viser på steinen. Så vidt eg veit er dette einaste minnesmerket etter henne. Ingen gater eller vegar ber hennar navn. Lite truleg at det finst andre minne etter henne heller.

Snart er Gabbi, heltinna i krig og fred, heilt gløymd!