Nattruta på grunn i natt!

«Kong Sverre» på grunn på Bokn.  

Ein radarfeil var årsaka til at nattruteskipet «Kong Sverre» rente opp på Lauplandsholmen i Boknasundet seint på kvelden, mandag 25. januar 1960. Dette har det blitt skrive om og om igjen. Men radaren var ikkje i bruk på denne turen, frå Stavanger til skipet enda på fast grunn på Bokn halvannan time seinare.

Ikkje noko utevêr i dag. Derfor ryddar eg opp i alle bilda som eg har liggjande på nettbrettet. Der hadde eg fleire avisoppslag frå Rogalands Avis om grunnstøytinga på Bokn. Eg hadde ein raptus på Arkivenes hus i vinter. Då fotograferte eg likt og ulikt frå gamle aviser. «Kong Sverre»-uhellet måtte eg jo ha med meg:

Fyrstesida i Rogalands Avis 26. januar 1960.

Nattruta på grunn i Boknasundet i natt. Passasjerene satt på land, ingen fare for båten, radaren sviktet, sto det på fyrstesida av RA.

Skodda var så tjukk at det gjekk ei stund før det var klart kva holme båten hadde truffe. Sjølv om farten var redusert, sette «Kong Sverre» seg skikkeleg fast. Det gjekk ei tid før det stolte nattruteskipet var brakt flott, som det heiter på fagspråket.

«Stavanger 1», seinare «Kong Sverre», vakraste skipet som har hatt tre raude ringar i skorsteinen, er det blitt sagt.
 Foto: Stavanger Maritime Museum.

«Kong Sverre» var ikkje kem som helst i heimbyen. Frå den blei sett inn i nattruta Stavanger – Bergen i 1914, hadde den vore heimbyens favoritt og flaggskip med navnet «Stavanger 1» fram til 1950. Det vakraste skipet som nokon gong har hatt tre raude ringar i skorsteinen, er det blitt sagt.

Bortsett frå eit uhell under krigen, hadde det stolte dampskipet gått feilfritt i nattruta år etter år utan radar . Med kompass, klokke, vakne folk på brua der alle vinduer sto på vidt gap og ein ganske nedkjølt matros på utkikk framme på bakken. «Stavanger 1» kom og gjekk i rute.

På brua snakka kaptein og los seg i mellom, blir det fortalt - Ka e klokkå. - Elleve. - Hiv trosså, me er i Kopervik, blei det fortalt.

«Kong Sverre» sto godt på
Lauplandsholmen. 

- Vi hadde ved 24-tida en samtale med kaptein Petterson om bord i «Kong Sverre» . Skipperen kunne opplyse at det var tett tåke på hele turen fra Stavanger, hvor båten hadde avgått kl. 21.10. Allerede da båten passerte Tjuholmen viste det seg at radaren ikke fungerte, står det i avisa.

Maskinen ble holdt sakte i gang for at ikke båten skulle gli av igjen, da en ikke var sikker på om den var tett. Under grunnstøtingen var foruten kaptein Peterson også losen, E. Bjørnøy, på brua.

- I går formiddag ble det gjort forsøk på å trekke «Kong Sverre» av ved høyvann, skriv RA, men båten lot seg ikke rikke. Den sitter som støpt fast, men likevel har den ikke fått noen skade av betydning. Når en først får den av, vil den nesten straks kunne settes i fart igjen, skriv RA torsdag 28. januar 1960.

- Det er svært sjelden at nattruten ikke kan holde ruten av en eller annen grunn. Kontorsjef Valde ved Stavangerske opplyser til Rogalands Avis at så vidt han kan huske, har det hendt bare et par ganger at et nattruteskip har gått på grunn. «Sandnæs» grunnstøtte i Boknasundet en gang før krigen, mens «Stavanger 1» («Kong Sverre» ) gikk på grunn under krigen nord for Leirvik. Det var visstnok tåke ved begge tilfellene, sier kontorsjefen.

RA har også eit grundig referat frå sjøforklaringa der kaptein Fredrik Petterson gjorde greie for både navigasjonsutstyret om bord og seilasen nordover. «Kong Sverre» var utstyrt med væskekompass, radar, radiopeilar og radiotelefon. På brua var kapteinen, losen og rormannen. Radaren viste seg å vera i ustand, men hadde vore heilt i orden dagen før. Den blir nå undersøkt av ekspert.

- Klokken 21.57 ble Fjøløy fyrlykt passert i en kurs som var 6-7 kabellengder av. Det var stille og ingen sjø over Boknafjorden, og båten kjørte med full fart. Ved Fjøløy ble kursen lagt om som vanlig. En fulgte i det hele tatt de vanlige kursene på turen. Klokken 22.14 ble farten satt ned til ca 5 knop, omkring 22.30 ropte utkikksmannen på bakken: Det må bakkes! Og så gikk båten på grunn. Tåkeluren på Aksnes som skulle kunne høres et par nautiske mil vekke, hørte en ikke noe til før grunnstøtingen, står det ordrett kopiert frå Rogalands Avis.

Dette var alt eg har teke med meg frå den gamle avisa. Å kalla dette uhellet for ein radarfeil, er vel ikkje heilt rett? Radaren var ikkje i bruk på turen.

Kaptein Fredrik Petterson var ein dyktig og fargerik mann som seinare var kaptein på hydrofoilbåtane mellom Stavanger og Bergen. Han avslutta karrieren som kaptein på Tau-ferja.

«Kong Sverre» gjekk siste tur frå Bergen i nattruta 22. desember 1962. Den blei seldt til opphogging i 1963.