Då shopping-trollet kom til Hjelmeland

 

Bestyrar Olav Skjæveland og betjent Birger Jørmeland hadde det travel bak
kassa-apparata på åpningsdagen.  

Ballongar i taket, sjokk-prisar på alt frå kaffi til camping-stolar. Stappfullt av folk i den nye butikken og lang kø framfor kassa-apparatet. Selvbetjening og greier, akkurat som på dei nyaste butikkane i byen.

Torsdag 1. juni 1967 skjedde butikk-revolusjonen i Hjelmelandsvågen. I mange år hadde dei to butikkane, Sigv. Tomstad og Hjelmeland handelslag, levd i fred og ro med kvarandre med sine faste kunder. Tradisjonelt og greit med kunder på ein sida av disken og butikkfolk på andre. Nå sprengde handelslaget alle grenser. Alt var laust. Det var sett opp ekstrabussar til butikk-åpninga både frå Vormedalen og Ingvaldstad.

Butikk-kundar kosar seg i sola utanfor handelslaget. Kjenner du nokon?

Den nye tida kom til Hjelmeland med den nye handelslagsbestyraren, Olav Skjæveland. Han avløyste Johannes Sæbø i 1965. Det over 100 år gamle, tidlegare bustadhuset i Vågen var ikkje brukande til butikklokale lenger. Nå skulle det byggjast nytt. 180.000 kroner skulle det kosta, melde Aftenbladet i 1966. Men fyrst måtte ein riva huset som Ryfylke fruktlag disponerte. Det sto i vegen for nybygget og utviklinga.

Svær annonse i Aftenbladet dagen før åpninga.

- Smikkfull butikk heilt frå me åpna og travelt for oss som var på jobb, seier Birger Jørmeland (80) som opplevde dagen som handelslagsbetjent. Kooperasjonen (NKL) hadde sendt inn støttespelarar som visste korleis ein skulle driva ein moderne butikk og i tillegg kom det demonstrasjonsdamer som frista kundene med vareprøver.

Ei tilreisande demonstrasjonsdame har fått plass mellom høygaflar og brusflaskar. 
Trygve Laugaland får smaka kaffi. 

- Konkurransen om kundane blei mykje hardare etter denne dagen. Hjelmeland hadde alltid hatt ein god del ihuga kooperatørar som aldri sette sin fot i vår butikk. Nå kapra dei kundar frå oss også. Bestyrar Skjæveland jobba hardt og dreiv opp handelslaget, seier Per Kvame (79) som arbeidde hjå Sigv. Tomstad i alle år. Denne butikken er det folk i dag kjenner som Spar-butikken på Hjelmeland.

Kvinnene handla, mennene drøste. Til høgre står Tore T. Breiland og Anton Breiland.

Shopping-suksessen var eit faktum på Hjelmeland. Omsetninga i handelslaget auka med 357.000 kroner eller 26 prosent i 1967. Det aller meste av auken kom etter at den nye butikken blei åpna 1. juni sto det i avis-referatet frå årsmøtet.

Men det var ein post i rekneskapet som uroa bestyrar Skjæveland. Uteståande fordringar hadde auka med 72 000 kroner eller 81,8 prosent.

Tidlegare ordførar i Hjelmeland, Georg Vika, blei vald til ny formann i Hjelmeland handelslag. Med seg i styret fekk han Magnus Hetland, Henrik Lerstøl og Jakop Kleppa.

Eldre menn blir trøytte av hektiske butikk-åpningar. Her kviler 80-årige Ludvig Johnsen
Munthe på ei camping-seng som var på tilbud for kr. 53,90.

På åpningsdagen 1. juni hadde Georg Vika med seg foto-apparatet. Mykje kjekt å sjå. Viss ein ser på bilda, kan ein lett få inntrykk av at det var mannfolka som dominerte på denne dagen. Eg tvilar på at det er rett. Det var heilt sikkert eit massivt kvinne-innslag.

Viss det er folk som har innspel til denne bloggen, er det berre å ta kontakt. Eg kan legga inn rettingar og utfyllingar. På førehand takk.

(Desse bilda etter Georg Vika er det Morten Hetland som har digitalisert.)

Hjelmelandsvågen før shoppingrevolusjonen i 1967. Bygningen ved sida av det gamle
handelslaget, midt i bildet, måtte rivast for å få plass til det nye
bygget til handelslaget. Det var i dette vesle bygget handelslaget starta 50 år før.
Foto: Endre Nordbø.