Denne fisken skulle far min sett

Denne auren er over eit halvt kilo. Ein sensasjon
for vårt vatn.

- Så synd at 'an far er død. Denne fisken skulle han sett.

Det var det fyrste eg tenkte då me hadde dradd opp garnet i går morges. Etter å ha fiska opp fjellaure i over 20 år, kom det endelege beviset på at vatnet vårt ikkje lenger er håplaust overbefolka. Nå er det plass og mat nok for fisken som er igjen. Dei kan eta seg mette og veksa seg store viss dei held seg unna fiskekrokar og garn og andre farar.

For over 70 år sidan bygde far min hytte ved eit lite fjellvatn i dei indre og mindre tilgjengelege deler av Ryfylke. Vatnet var ikkje kjent som noko godt fiskevatn. Det var fullt av småaure som var kvit i kjøtet og mindre attraktiv mellom aurekjennarar.

For oss ungane var fisken meir enn god nok. Den beit villig på makk og fluge. Det var ein fest når far hadde tid til å vera med oss og fiska med oter. Det blei alltid fisk. Garantert.

Viss me kom oss av garde til heis ein haustdag når lauvskogen lyste gul, sto det tett i tett med aure i bekkeosen. Den var klar til å gyta og syta for at det blei endå meir fisk i vatn. Då sette me garn over osen og jaga auren i garnet. I heldige stunder kunne det stå 40-50 aurar i garnet.

Sjølv om fisken ikkje var raud i kjøtet, var nysteikt, fersk fjellaure eit festmåltid på hytta. Men det var ein skikkeleg nedtur å plukka same sorten fisk opp av fryseboksen for å gjenoppliva ein slik feststemning på kjøkkenet i byen.

- Me skulle hatt fleire garn og fiska opp så mykje aure at det blir gode forhold for den gjenverande fisken, sa far min. Men det blei med snakk og luftige planar.

Og dette problemet med den manglande raudfargen. Far sa at det mangla kreps som auren kunne meska seg med å få rette raudfargen. Den manglande krepsen var det ikkje noko å gjera med. Men han hadde snakka med folk som meinte at ein kunna kasta rekeskal i fiskevatn for å skaffa fram raudfargen.

Far min ville blitt 103 år i september. Det er 25 år sidan han gjekk ut av tida. Han hadde vore oppglødd viss han hadde sett auren på dryge halvkiloet som me fekk på garnet. Då den blei strekt godt ut og metermålet kom fram var den slik cirka 47 centimeter. Ikkje verst. Tidlegare var 27 centimeter ein lang fisk.

Dei siste åra har me fiska med tre garn i vatnet. Dette har ikkje vore noko intenst kultiveringsarbeid, men etter fire-fem år såg me at fisken begynte å bli litt større. Etter endå fleire år dukka det opp aurar som tydelegvis hadde utvikla kannibalistiske trekk. Dei hadde ete seg store på sine slektningar.

- For ein tosk som fortel om vatnet sitt. Nå kjem det allslags lykkejegrar for å prøva fiskelykka her, tenkjer sikkert du som les dette.  Eg er ikkje svært redd for det. Dei finn det ikkje. Det er langt å gå og vanskeleg å fiska med stang når ein ikkje er kjend. Og auren er stadig kvit i kjøtet. Forresten er det ikkje mange igjen når dei blir så store.

Så stor fisk hadde du ikkje drøymt om, far!

Den utskjelte Hundvåg-bussen - ein suksess på Tasta!

Den utskjelte Hundvåg-bussen er ein suksess på Tasta.

Alle har høyrt ramaskriket frå Hundvåg. Bussane går ikkje som før lenger etter 1. juli. Ein Høyre-politiker frå Hundvåg som sikkert ikkje anar koss ein moderne rutebuss ser ut innvendig, har svinga seg til dei store høgder i sin buss-kritikk. Og Aftenbladet skreiv ledar om saka.

 Men ingen bryr seg om oss som bur på Tasta som har fått eit busstilbud me aldri hadde drøymt om.

Buss nr. 1 går ikkje frå Hundvåg til Forus lenger. Nå går den til Tasta. Det har du ikkje høyrt noko om. Ingen som har klaga der. Derfor er det taust som i grava om Tasta-bussen.

Som den positivisten eg er, må eg få lov til å uttrykkja min begeistring for dei nye bussrutene til Kolumbus. Åtte gonger i timen kan eg ta bussen til byen frå morgon til kveld. Du kan berre stilla deg opp på holdeplassen og venta. Bussen er der før du veit ordet av det.

Flunkande nye, grønne Kolumbus-bussar har kjørt rundt i byen frå 1. juli. Eg har reist med dei mange gonger alt. Her finst det ikkje tagging, spor etter hærverk eller utvendige skraper. Alt er nytt og fint. Hadde eg hatt luktesans, hadde eg sikkert kjent at det lukta ny buss lang vei.

Alle Volvo-bussane er utstyrte med setebelte. I leddbussane frå Mercedes, derimot er det ikkje setebelte av ein eller annan grunn. Eg har bestemt meg for å bruka setebelte kvar gong er har sjansen til det.

Det skulle forresten berre mangla at dei nye bussane går i rute nå i juli. I ferietida er det lite bilar i gatene og forholdsvis få passasjerar i bussane.

Den store busstesten kjem når skuleferien er slutt. Då aukar privatbiltrafikken. Det blir køar, klabb og babb og mange passasjerar i bussane både morgon og kveld. Eit utal av nye, grønne leddbussar som står ubrukte på  Forus nå, skal rullast ut i trafikken. Koss blir det å komma seg fram og halda ruta med dei lange doningane gjennom Verksgata, Klubbgata, Kongsgata? Dei skal smyga seg forbi ein mange andre slags bussar, taxiar, fotgjengarar og syklistar på Byterminalen før dei kan setja kursen for trivelege Tasta.

Vil Tastabussane som skulle gå med sju-åtte minutts mellomrom komma to-tre stykk i følge mot Tasta. Då vil regulariteten gå i dass.

Dette blir spennande. Heilt ærleg. Eg håpar det går godt.

PS. For ordens skuld: Eg kjører flybuss. Den er utenfor Kolumbus-systemet.  Eg betalar når eg reiser med dei grønne bussane i fritida. DS.

Bestefaren min kristna Ulladalen

Ulladalen i dag. I 2005 døydde den siste mannen i Ulladalen. Men nå er det
komme ungt par med barn i dalen. (Foto: Aftenbladet)

Olav den heilage kristna Norge. Men han hadde mykje å fara over. Eit heilt land på eit kort liv. Han hadde ikkje fylt 40 år då han fall på Stiklestad 29. juli 1030.

Kongen kunne ikkje hefta seg med avdalar og utskjeglar der har fôr fram. Dermed var de enkelte dalføre, som til dømes Ulladalen, som blei hengjande litt etter. Eg påstår ikkje at det var rame heidningar som heldt til Ulladalen, men dei var truleg ikkje kristlege nok for slik omlag 100 års tid sidan. Iallfall ikkje slik samtida såg det.

Det er her bestefaren min kjem inn i biletet. Han var frå Laugaland i Vormedalen i Hjelmeland. Ulladalen ligg i Suldal kommune opp frå Jøsenfjorden. Bestefar min måtte gå ein liten time ned til Tøtlandsvik og så ro eit par timar inn til Vadla i Jøsenfjorden og så gå vidare opp til Ulladalen derifrå. Det tok også eit par timar, vil eg tru.

Bestefaren min, Johannes Laugaland.

Bestefar, Johannes Laugaland, var gardbrukar, kommunepolitikar og lekpredikant i ledige stunder. Han  var fødd i 1874 og døydde i 1962.

 I Vormedalen var dei sterkt-truande, fromme haugianarar på denne tida. Dei tok kristentrua på alvor og song salmene utruleg seint. Viss dei begynte på salme med mange vers på ein søndags føremiddag kunne det lakka til kvelds før dei song siste verselinja.

På denne tida rauk det frå minst 12 piper berre i Ulladalen. Det budde med andre ord folk i minst 12 hus. Og når du veit koss mange ungar dei hadde på denne tida, er det godt mogeleg at det budde 100 menneske i Ulladalen. Når du kjem inn i dalen frå Jøsenfjorden kjem du  til plassar og gardar på rekkje og rad: Bekkjene, Kalhus, Bøen, Garden, Rabbane, Holmen og Løkkja.

Opp gjennom tidene har det budd kjende folk i dette dalføret: Den gjeve jenta Signe Ulladalen blei det både sunge og spela fela om. Storviltjegeren Rasmus Ulladalen gjekk det gjetord om i både Ryfylkeheiane,  Setesdalsheiane og dalstroka innafor.

Mister Ulladalen: Jakob Krumshagen.

I nyare tid var det bonde og turistvert Jakob Krumshagen som skreiv tallause lesarbrev i Stavanger Aftenblad om livet og naturen i Ulladalen, Det var forresten sistnevnte som fortalde meg at det bestefar som tok på seg å få Ulladalen skikkeleg kristna.

På ei av sine misjonsferder hadde bestefar fått med seg landhandlaren i Tøtlandsvik, Johannes Tytlandsvik, til Ulladalen. Dei to var trusfeller frå bedehuset i Vormedalen. Dessutan hadde landhandlaren robåt. Det kom jo godt med å ha en sjøkyndig mann med på slik ein tur. På Laugaland var dei ikkje så fortrulege med robåtar.

Det var ein fin varm søndag dei la i veg. Dei både rodde og gjekk. Og varmt var det. Då dei kom oppover bakkane trong dei til å kvila,.

Dei fann seg ein stein og sette seg. Etter ei stund sette dei i med ein oppbyggjeleg song. Dei to mannsrøystene høyrdest godt mellom fjell og nutar.

Nils Lio heitte ein mann som budde på ein plass opp under Hjorteland. Han var ikkje spesielt religiøst interessert og visste ikkje at det skulle vera kristeleg samling i Ulladalen denne søndagen. Det var heilt andre assosiasjonar han fekk av å høyra mannsong på ein søndag føremiddag.

Oppglødd la han i veg for å spora opp songarane. Då han kom fram til steinen der dei to vormedalsbuane sat, blei han lang i trynet.

- Og eg som trudde det var flaskekarar, sa han.

Koss det gjekk vidare med kristninga av Ulladalen og Nils Lio, fortalde ikkje Jakob Krumshagen meir om. Men det er all grunn til å tru at folket i Ulladalen og på dei omkringliggjande fjellgardane som Hjorteland, Fjellberg og Ørekvam blei grundig omvende til den rette gudstrua. Bestefar gjorde grundig arbeid når han sette i gong.

Eg elskar mafia-fotball! Forza Italia!

Ingen jublar for scoringane siine meir enn italienerane!

Italienske fotballspelarar trives ikkje i fotballdrakt. Dei ville heller gått på banen i med kvit skjorte og mørk dress. Du forstår fort at det meste av tekniske fotball-finesser har dei lært i leik med ball i trange portrom i mørke italienske byar iført dresstrøye, dongribukse og svarte sko. Alle usynlege tjuvtriks, finter og rare spark på ballen er utstuderte i asfaltjungelen.

Mange mislikar den italienske stilen. Kallar det mafia-fotball. Eg er ein stor beundrar både av den italienske fotballen og landet Italia. I årevis har eg prøvd å læra italiensk. Heilt forgjeves. Forstår ikkje eit kvekk. 

I Roma har eg vore på restaurant og kjørt drosje mange gonger. Men eg har aldri blitt lurt. Naiv, seier du. Kanskje det. Ikkje farleg å bli lurt, viss du aldri oppdagar det. Då føler du deg fin, uansett.

Italienerane går mykje på banen. Dei kan virka late. Taklar stygt og saboterer motstanderane sitt elegante og nøye planlagde spel. Destruktivt, seier du. Taktisk genialt, seier eg.

Mens England skaut 50 gonger over målet til Island, kjem Italia til å skyta tre gonger mot det tyske målet. To av ballane vil gå i mål. Berre vent til i kveld og sjå at eg får rett. 

Ingen kan jubla for måla sine  som dei italienske spelarane. Dei smila

. Fantastisk. Eg gledar meg til i kveld. 

Heia Italia!