Ola Buss - helten for guttane på Strandalandet

 

Ola Østerhus teikna av Henry Imsland i Aftenbladet i 1950.

Det hende i ein småskule-klasse inne på Stranda-landet under krigen. Læraren spurde ungane om dei visste namn på store menn. Han fekk svar som Hitler og Mussolini, Churchill og Roosevelt: Men ein liten kar sat og lurte litt.  Så kom det: Ola Buss.

For han var Ola den største, ikkje berre i Strand, men i heile verda. Ikkje nok med at han åtte alle dei store bussane, men han hadde fleire bilar. Nokon gjevare visste han ikkje om, veslekaren som laga bilar, teikna bilar, og ville verta sjåfør.

----------------------------------------------

Portrett-intervju med Ola Østerhus eller Ola Buss
i Aftenbladet 27. mai 1950.

Ola Østerhus ville vel knapt setja større pris på å verta sett i bås med storpolitikarane, men Buss-namnet har han måtta godta, og det er ikkje lenger noko klengjenamn. For han Ola er ikkje småskoren, korkje i tankegang eller å sjå til.

Når han stabbar i land på Taurakaien med open trøye og frakk og med blenkjande klokkekjede som bom for vesten, Eden-hatten passeleg bakpå så den vide hausen vert endå større, og med ei skinnveske så stor at kvar agent kan missunna han, ja, då meiner ein og annan strandbuen å sjå at han Ola Buss er storkar. Det er ikkje fritt for at han har vorte det med åra. Slik går det når det vert for mykje by-kar av ein mann, flirer somme.

Ola Østerhud med ein av sine fyrste bussar.

Sjølv tar han fliren med knusande ro. Han har vant seg til det med åra, frå han i 1933 fekk den fyrste bussen til Bjørheimsbygd, ein gamal «Republic» som helst ville ha vore på «Alders Hvile». Men Østerhus skuva på han, godsnakka og skrudde i han, og bussen sarra ruta ned til Tau. Det var mange slags ting som skulle fraktast, og ikkje mindre alt det han Ola skulle hugsa på.

- Kan du ikkje ta med denne kalven å få han ekspedert te Issen?

- Få med for 10 øre i gjær te meg og eit grovt siebrød. Eg må ha någe te eg får bakt i mårå. Å sei te han Tore at den mørjeta gimrå går innmed Lusabergknuden. Den gamle Republicen måtte ofte bera kalvar ned til Tau. Han Ola rigga til ein garde bak på bussen, og så vart bussen kalla for «Kalvagarden».

- Det kan aldri gå vel, sa folk. Ein dag må han Ola kjøra alt i grøfta. Han kan ikkje grusa på på denne måten. Kor får han pengane frå? Er det ikkje betre at kommunen overtar heile busstrafikken? Er det ikkje ansvarlege folk i bygda som kan gripa inn?

Vanleg syn på Tau.kaien på 1960-talet. Østerhus-bussar på ei rekkje. Fotograf var kaptein
Johan Warland på «Hjelmelandsfjord». Bildet tilhøyrer Steinar Warland.

Men han Ola trong ingen til å overta ansvaret. Den eine flotte bussen kom etter den andre. Rutene vart utvida og dei fekk betre materiell. I dag er Ola Østerhus ein av dei største rutebileigarane i landet, og det finst knapt noko selskap på våre kanter som har betre materiell.

Ennå er det mange som rister på hovudet, men i undring over at slikt kan gå. Dei har fått for mange døme på at ein mann med pågangsmot, dugleik og arbeidsvilje kan greia det umogelege. Det går aldri i verda, sa mange då Ola fôr rundt på gardane for å få bygdefolket med på å byggja kraftverk. Han måtte ut på åkrane, bruka si beste overteljingskunst for å samla dei til eit møte. Nokre trudde på Ola, og året etter, i 1929, sveiv kraftverket i Regnånå. Slik har han synt på ny at han trass i motbør kunne gjennomføra det andre rekna for umogleg.

---------------------------------

Østerhus-bussane sto klar på Tau-kaien då «Jøsenfjord» kom frå byen.

Alt i 1927 søkte Ola Østerhus konsesjon på bilrute mellom Tau og Bjørheimsbygd. Det fanst ikkje ein bil i Strand på den tida. Berre dei færraste tenkte då at dei i deira levetid skulle  «ta bussen». Fjørkjerra greidde det ho. Vegane passa også best til henne, så ingen fann det urimeleg at søknaden ikkje gjekk gjennom. Men Ola kom att år etter år, og i 1933 meinte heradstyret at han fekk lov til å prøva seg. Det kunne ikkje gå lenge. Men det gjekk. Konsesjonen vart utvida. Den eine nye bussen kom etter den andre, og det vart ruter til Jørpeland, Heia og Fiskå, og til Nes og Sørskår i Årdal.

Då krigen braut ut hadde Østerhus sju bussar, to drosje- og to lastebilar. Då krigen var over, var materiellet redusert til halvparten, og det var nedslite.

- Det var ei forskrekkjelege tid, seier Ola. Bussane var ofte så fulle at det var´kje plass te ein to toms spiker! Men du måtte aldri fortelja nokon at bussen var full. Kom dei kje inni, klauv dei oppå eller bakpå bussen.

Og så denne knotten då! Det var ikkje berre motorane som vart skitne. Sjåførane måtte helst leggjast i bløyt etter ei dagskjøring. Men passasjerane var rimelege den tida. Dei var like glade som oss når dei kom fram, om me måtte gjera kjøretida litt romsleg av og til.

Folk er verre til å klaga nå. Ingenting er godt nok. Men det er ei sykja som går, så det er ikkje noko å bry seg om.

Etter 1945 har det kome åtte nye bussar til Strand. Dessutan har Østerhus to eldre bussar, to lastebilar og ein drosjebil. Kvar einaste gong det kjem ein rutebåt inn på Stranda-landet er bussane på plassen, og hjelper folk heim etter byreisa. Det er mest det same kor dei bur. Det går faste ruter på alle dei vegar det går an å koma fram.

Men størst nytte har arbeidsfolket av bussane. Kvar einaste dag tar om lag 120 mann frå Strand og Årdal vegen til Stålverket på Jørpeland. Bussane må vera framme til kvart skift, og dei skal halda tida. Det går og fast skulerute til Jørpeland.

Men ikkje minst nytte har bygdene hatt av mjølkerutene. Kvar morgon samlast bussane på Tau med kvar sine mjølkespann. Det er ikkje mange på kvar. Alle spanna får plass på ein lastebil som kjører rett på båten og fylgjer med til Stavanger. Rutene går Bjørheimsbygd – Holta, Bjørheimsbygd – Tau – Strand. Tveit – Norland – Monane, Jørpeland – Tau og Erlien – Tau. Nokon lukrativ forretning er det ikkje å halda desse rutene for så få spann på kvar plass. Men samlar ein det opp, vert det noko av. Berre i fjor vart det frakta 1,3 million kilo mjølk frå Strand til Stavanger. Då skjønar ein at dette har noko å seia for heradet.

Fjorten sjåførar har fullt opp å gjera. Dessutan arbeider det tre mann fast på verkstaden. Bussane går i eitt frå klokka halv fem om morgonen til i 12-tida på kvelden. Det er mange hjul som skal gå inn i einannan og sviva saman for å få alt til å klaffa. Men det sviv godt for alle gjer sitt beste.

Østerhus gjer og sitt for å syna at han set pris på dugande folk. På Sørskår har han sett opp ein tomanns-bustad for sjåførane som må bu der, og i Bjørheimsbygda er han i ferd med å setja opp ein veldig driftsbygning og ein garasje på om lag eit halvt mål. Alle skal ha så gode arbeidsvilkår som mogleg. Sjåførane hans har elles fått prøva seg andre vegar og. Dei to siste sumrane har Østerhus hatt turistruter Stavanger – Kristiansand – Haukeli – Haugesund og retur.

--------------------------------------

Ein del av bussparken til Østerhus bilruter utanfor bygget på Tau. Foto: Rolf Sæbø.

Ola Østerhus er med i komiteen som arbeider med rasjonalisering av rutebiltrafikken i Rogaland. Det er ikkje alle som likar folk som balar med slikt. Men Østerhus tar det roleg om han får noko motbør inn i mellom. Han har ikkje vorte utskjemd med at folk klappar han på aksla. Ein drivande føregangsmann, ein framifrå administrator og dugande forretningsmann får ikkje berre vener. Det er ein altfor tung kombinasjon for folk flest. Men ei bygd treng ein slik mann inn i mellom, og kan han nyttast til bate for større deler av samfunnet, burde alle vera takksame for det.

Dette portrett-intervjuet med Ola Buss er skrive av journalist Per Barkved. Han var opprinneleg frå Stranda-landet, men arbeidde i mange år som journalist i Stavanger Aftenblad.  Ola Østerhus døydde i 1967. 

Eldfinn har bakeri og sel steinbakte brød og saupskoltar

 

Eldfinn Austigard tilbyr 60 steinbakte brør frå eige bakeri i Årdal 
kvar fredag. 

Steinbakte brød, saupskoltar, utskorne eventyrfigurar og maleri. Den mangfoldige Eldfinn Austigard (67) har litt av kvart å by på når han åpnar i Skabelonen i hagen sin i Årdal kvar fredag.

- 60 brød pleier eg å baka kvar fredag. Eg har to brødsorter: Eit grovt med mykje korn. Dette kallar eg Årdalsbrød. Det har slått godt an. Det andre er eit lyst kneippbrød som eg kallar Såtå. Det er oppkalla etter ein av dei mange fjelltoppane våre, fortel Eldfinn.

Saupskoltane er det kona, Gunhild, som lagar. Desse blir også kalla gongkaker andre stader i fylket.

At kultursjefen i Hjelmeland plutseleg skulle stå fram som brødbakar på sine eldre dagar, kom vel litt uventa.  Dei fleste har lært seg å kjenna Eldfinn Austigard som mannen bak den årlege Kodejakta i Hjelmeland. Denne jakta får folk til å springa heiane rundt i sommarhalvåret for å få med seg dei ti turmåla som er med i opplegget. Dessutan er han mannen bak Eventyrskogen som blei den nye turistattraksjonen i Årdal etter at Ryfast gjorde Ryfylke landfast med Nord-Jæren. Det er han som har skore ut alle eventyrfigurane i skogen.

- Gunhild kom heim frå ein Sydentur for to-tre år sidan og hadde fått det for seg at ho ville ha eldhus i hagen. Eg var ikkje så veldig begeistra for dette. Men eldhus blei det med steinomn der ein kunne baka eigne brød. Før eg visste ordet av det, blei eg hekta på brødbaking.

Eldfinn reiste rundt i landet og samla kunnskap om baking i eigen omn og les haugevis av bøker om emnet.

I løpet av dei siste åra har han bygd opp det som blir kalt Skabelonen i hagen heime i Årdal. Her har Gunhild og Eldfinn teke mot bussturistar som har blitt traktert med kaffi og servert røvarshistorier frå Årdal. I sommar skulle det vore reine turistinvasjonen i bygda, men det kokte vekk i Corona-kålen.

Dermed blei det meir tid til brødbaking. Systera og broren til Eldfinn kjøpte kvar sitt brød og kort tid etter selde han brød til folk som oppdaga at det nye bakeriet i Årdal. Slikt hadde ikkje eksistert i Årdal sidan handelslaget la ned sitt bakeri for nesten 50 år sidan.

- Brøda blei rivne vekk. Ein dag var eg utseldt etter 15 minutt. Men andre fredagar har det gått tregare. Fyrst ved fire-tida har eg vore lens for brød. Det kan godt vera at dette berre er eit blaff. At kundene mine blir leie. Det veit eg ikkje, men eg har ingen planar om å slutta.

Fordi eg har hatt så mange timar å avspasera frå jobben i kommunen, har eg drive med brødbaking kvar fredag. Det er stadig ein god del timar igjen. Derfor kan eg halda på med dette inntil vidare. Men det er arbeidskrevande. Eg startar på torsdag ettermiddag og kveld med å laga deig og fyra opp i ovnen. Dessutan må eg opp midt på natta og fyra meir for at ovnen skal ha rette temperaturen når brøda skal steikast på føremiddagen.

Koss blir framtida for Eldfinn?

Nå har 67-åringen vore kultursjef i Hjelmeland i 11 år. Han kunne pensjonert seg, men likar seg svingodt på jobben med kjekke kolleger og ein rådmann som har vore veldig positiv til dette.

- I fjor tenkte eg at eg skulle slutta neste år. Det gjer eg dette året også. Me får sjå når eg blir 68 år, seier Eldinn Austigard som med sine gener truleg vil få mange år som pensjonist uansett når han går av. Faren Edvard blei 97 og mora Astrid blei 99 år.

Eldfinn Austigard i yngre dagar som sjef for busselskapet
Ryfylkeveiens Billag. Foto: Asgaut Ness.

At Eldfinn Austigard skulle enda opp som kultursjef i Hjelmeland var det vel ingen som skulle trudd for ein del år sidan. Han starta i arbeidslivet med å vera høgre hand for faren Edvard som var sjef for det lokale busselskapet, Ryfylkeveiens billag. Då faren slutta i 1977, overtok Eldfinn som sjef. Ryfylkeveiens billag blei oppkjøpt av Østerhus bilruter nokre år seinare. Då kjøpte Eldfinn og kona Gunhild busselskapet sin bensinstasjon og verkstad-bygning i Årdal og dreiv forretning her til 2007.

I 2005 fekk han kulturprisen i Hjelmeland for innsatsen i idrettslaget og som treskjerar og dessutan som sosial eldsjel.

Då han kutta ut som bensin-seljar, fekk han ein deltidstilling som kulturformidlar i Hjelmeland. I 2009 blei han kultursjef i Hjelmeland kommune. Der stortrivs han ennå og veit som du nå forstår, ennå ikkje kva tid han skal klara å riva seg laust og bli pensjonist. Det blir forresten sikkert travelt det også.

Sjåførar med tunnel-angst må telja dører i Ryfast

 

Når du kjører over den flotte Ryfast-brua, er du halvvegs mellom Hundvåg og Solbakk.  Bildet er tatt
av Tor Inge Jøssang i Aftenbladet før åpninga i fjor.  
 

Koss mange grønne dører med tal på er det i Ryfast-tunnelen? 58 eller 59, trur eg. Når eg er kommen så langt at eg kan sjå dagslyset på Solbakk, er lettelsen min så stor at dørene blir gløymde resten av turen.

Sjølv ein del eldre mannfolk som likar å framstå som tøffe i trynet, kan ha ein liten klump i magen når bilen susar inn i tunnelen. Til og med i dei flotte Ryfast-tunnelane.

For oss halv-tøffingar er det ei trøyst at det er skilt i tunnelane som fortel koss mange kilometer du har kjørt og koss langt det er til du er ute. Og gleda er like stor kvar gong ein passerer skiltet som fortel at du nå har mindre enn ein kilometer igjen til du er ute.

Anleggsleiarane – heilt sikkert kloke folk utan snev av tunnel-skrekk har tydelegvis fått det for seg at det ikkje skal vera slike skilt i Ryfast. Kor er slike folk i frå? Har dei ikkje kjørt i Rennfast, Finnfast og Trekant-sambandet? Eller Svo-tunnelen for den saks skuld. Alle desse har slike tak-skilt som eg saknar i Ryfast.

Som gammal tunnel-skeptiker hadde eg ikkje lese meg særleg opp på Ryfast før fyrste turen frå Solbakk til byen i begynnelsen av januar i år. Med mange turar i dei andre undersjøiske tunnelane i våre deler av landet og ei forsmedeleg fartsbot i Rennfast i bagasjen, styrte eg ned i det underjordiske.

Det var jo ikkje bratt her i det heila tatt, var min fyrste tanke. Og då eg hadde kjørt ei stund, begynte eg å lura på om det gjekk oppover igjen. Skiltet som fortel når du er på det djupaste i denne tunnelen, mangla også her.

Flotte tunnelar, men det var dumt med dessa skilta som mangla. Det var min fyrste konklusjon.

Alt på den neste turen begynte eg å studera tala på dei grønne dørene til alle nødutgangane. Det startar med eit ett-tal på Hundvåg-sida og endar rett før nummer 60 på Solbakk. Som sagt er eg då så letta av sjå at enden er nær, at eg gløymer å sjå dørene.

Eg har reist fleire turar med buss gjennom Ryfast. Det var god plass då
eg var med. 

Nå har eg så mange turar bak meg gjennom Ryfast både som busspassasjer og som sjåfør i eigen bil at eg har rekna ut at når du passerer den flotte lysbrua, er du omtrent halveis mellom Hundvåg og Solbakk. Det finst også andre forseggjorde lyskontruksjonar der stigninga endra seg, har eg forstått etterkvart.

Viss avstandsskilta inne i tunnelane er fjerna for å gjera det tryggare, trur eg det resultatet er det motsette.

Når me sjåførar med eit snev av tunnel-angst sit og virrar med håvet og ser på nødutgang-dører, gjer det ikkje trafikken tryggare. Det er 250 meter mellom dørene og ein bil som kjører 80 kilometer i timen passerer fire-fem slike i minuttet.

Det hadde vore tryggare å gløtta eit avstandsskilt ein gong i minuttet, spør du meg.

Forøvrig er det mi meining at Ryfast-tunnelane er flotte!

Robåten var pickupen for folk før i tida

 

Johannes Liarhalsen og dottera Rakel Elisabet fraktar sauer til sommarbeite på Randøy.
Bildet tilhøyrer Ryfylkemuseet.

Å dra på damebesøk med robåt i nabobygdene, hadde sine risikable sider i tidlegare tider. Det finst mange historier om nattefriarar som fekk store problem når dei skulle heim igjen. Både med å finna båten igjen og få den på sjøen på morgonkvisten. Utanbygds friarar var ikkje alltid velkomne.

Ein gutt frå Ombo rodde over fjorden til Jøsneset for å besøka ei jenta. Då han skulle heim igjen, var færingen borte. Etter å ha leita både lenge og vel, fann han båten igjen oppå ein stein langt frå sjøen.

Robåten var pickupen i det gamle veglause Ryfylke. Den blei brukt til alle typar gjeremål. Dei fiska med den og rodde når det var viktige ærend som skulle utførast. Eller sauer som skulle over fjorden.  Viss det var dans ein stad i nabolaget ein laurdagskveld, var det alltid ein robåt som var ledig. 

Far til forfattaren, Magnus Langvik, sjekkar laksenota. Foto: Kjell M. Langvik.

Eg har kosa meg dei siste dagane med å lesa i den rykande ferske boka «Småbåtar i Rogaland» med ombobuen Svein Langvik som forfattar. Sjølv om tittelen tyder på at dette er ei kanskje litt kjedeleg bok som fortel om trebåtar bygde i Rogaland, er dette så mykje meir. Her finn du mykje å lesa om folka som brukte båtane og livet deira i kvardag og helg.

- Det første eg hugsar om båtreiser, var å ro over fjorden frå Ombo til Jelsa. På den tida var øya Ombo delt mellom tre kommunar: Jelsa, Hjelmeland og Sjernarøy. Jelsa var derfor kommunesenteret vårt med kyrkje, lensmann, bank og heile to butikkar. Der var det også ein bakar med spesialiteter som strandsitjar, essar og jødekaker, skriv Svein Langvik.

Teknisk sett er roing meir avansert i Ryfylke enn når ein kjem nordover til Hordaland, les eg i denne boka. I Ryfylke er det runde årar og ein skal snu årebladet for kvar åretak. I Hordaland er ikkje årane runde og kan ikkje snuast. Å snu årebladet lærte ungane etterkvart.

Når ungane skulle læra å ro, sat det gjerne to ungar jamsides på framtofta med kvar si åre med ein vaksen som sat på baktofta og skoda (hamla). Den vaksne hadde då full oversikt og kontroll. Det følgde status med å oppnå ein innøvd roteknikk med årane lågt over sjøen og med årebladet snudd når åra blir ført fram.

Kvinnene lærte seg også å ro, fortel Svein Langvik. Både mor og bestemor var gode til å ro. Bestemor var i åttiåra då eit av barnebarna i konfirmasjonsalderen skulle ro henne til eit besøk. Då dei skulle lenda var det straum og sjø og vanskeleg å komma inn i støa. Det er best eg tek over nå, sa bestemor då, og tok over årane.

Dei styrte med det mesta, kvinnene i Ryfylke, i gamle dagar også.

Den sære båtbyggjaren som levde i synd

 

Seilbåten «Viking» blei bygd av Ingebrigt Knudsen Eide i 1898 for familien Archer. Dagens
 eigar, Erling Kleiberg ved roret. Foto: Gro Kleiberg

Båtbyggjaren på Ombo levde i synd. Han budde saman med ei kvinne i fleire år utan å vera gift. Dei hadde til og med blitt foreldre til ei jente. Og dette skjedde ikkje i fjor. Nei. Det kom for dagen for 165 år sidan då mannen blei dregen for retten i Stavanger, skulda for «Forargerligt samliv».

På mange måtar var det ei lukke for ettertida at båtbyggjar Ingebrigt Knutsen Eide var så pass uortodoks at han måtte møta i retten for å gjera greie for seg. Utan dei opplysningar som blei protokollert der, ville det ikkje vore lett å finna ut noko særleg om mannen som bygde dei særmerkte Tingvik-båtane som var gode bruksbåtar og spesielt gode å segla med.

Den rykande ferske bokar «Småbåtar i Rogaland» er skriven av Svein 
Langvik. Det er han som er rormann på omslagsbildet.

Eg sit og les dette i den rykande ferske boka «Småbåtar i Rogaland» skriven av Svein Langvik. Han har skrive ei fyldig bok om dei småbåtar som blei bygde i Rogaland opp gjennom åra og han fortel mykje spenndande både om båtane, båtbyggjarane og om bruken av desse båtane.

Ingebrigt Knutsen Eide var ein sær mann. Grunnen til at han ikkje var gift? Han ville ikkje ha noko med statskyrkja å gjera forklarte han i retten i 1855. Han var rett nok konfirmert i Sjernarøy-kyrkja i si tid, men var ikkje konfirmert. Og nå var han derfor heller ikkje gift. Men for å få denne saka ut av verda inngjekk han ekteskap Anne Helgesdatter Eidskro hjå Notarius Publicus i Stavanger og dermed var saka ute av verda.

I retten opplyste Ingebrigt Knutsen Eide som var fødd i 1829, at han hadde vore jekteskipper sidan han blei vaksen og at han hadde si eiga jekt.Men nå bygde han båtar i Tingvik, like ved Eidssund. Kor han lærte seg båtbyggjar-kunsten, skal det ikkje finnast opplysningar om.

Båtbyggjar Ingebrigt Knutsen Eide budde med familien i Tingvik ved Eidssund på Ombo.
 Huset sto i grasbakken til høgre i bildet.

Tingvik-båtane hadde svært godt ord på seg. Dei var spesielt raske seilbåtar. Skulle du henta jordmora, var Tingvik-båten best blei det sagt.

Desse båtane hadde eit slankare undervass-skrog enn dei fleste andre båtane og ein djup kjøl. Linjene, både i spring og kjølgangar, var harmoniske og elegante.

Som den særingen han var, ville ikkje båtbyggjaren ha læregutar. Han lika heller ikkje at det kom folk innom i Tingvik og såg på medan han var i arbeid. Dei stel med auene, skal han ha sagt.

Dermed gjekk Tingvik-båtane ut av soga med Ingebrigt Knutsen Eide som døydde i 1913. Men det finst båtar etter han. Ein av dei er seilbåten som Erling Kleiberg eig i dag. Den blei bygd i 1898 for familien Archer.

Som du sikkert forstår nå, er det ei bok med mykje forvitnelig stoff som nå er laga. Svein Langvik fortel mykje om båtane og båtkultur som er spennande å lesa sjølv om du ikkje er ein utprega trebåt-nerd. «Småbåtar i Rogaland» vil vera eit godt julegåve-tips til mange vaksne mannfolk dette året.

Boka som er på over 200 sider er utgjeven av Wigestrand forlag i Stavanger.

Eg kjem med fleire blogge-glimt frå denne boka utover i veka viss eg får tid.

Elgen – eit husdyr på Laugaland?

 

Elgkua med kalv er ikkje langt frå terassen. Foto: Marit Laugaland.

- På føremiddagane passerer elgane rett forbi hytta der eg bur. Dei går på vegen, fire-fem meter frå husveggen, fortel Brita Laugaland som bur heilt i skogkanten på Laugaland i Hjelmeland.

- Blir du utrygg av å ha elgane så nære?

Elgane passerer hytta til Brita
 Laugaland nesten kvar dag. I går kveld
var dei nesten oppe på terassen.

- Nei. Det gjer meg ingenting, men dei er nære nok nå. Dei må ikkje bli husdyr, akkurat, seier pensjonisten som er oppvaksen på Laugaland, men flytta ut i vaksen alder. Men nå, dei siste to åra, har ho budd fast i hytta.

Synet av elg har ho blitt vane med. Dei går rett ved husa på Laugaland, spesielt om våren og utpå haustparten.

Men ho likar ikkje å gå åleine i skogen i nabolaget lenger. For det er ingen spøk å møta ein elg med kalv dersom dei blir skræmde. Då kan elgkua gå til angrep viss du er uheldig.

- Kva med å laga forretning av dette. Invitera folk til elgsafari i stova di?

- Nei, eg trur ikkje det. Eg kan ikkje garantera at besøkande vil få sjå elg. Dei går ikkje forbi kvar einaste dag, sjølv om eg ser dei svært ofte, seier Brita Laugaland.

Naboen, Marit Laugaland er også vane med at elgane går rundt husa.

- Ein flokk med fire elgar gjekk over plenen min ein gong i fjor, fortel Marit Laugaland som for tida har ei elgku med kalv gåande rundt huset der ho bur. . Rett som det er står dei og ventar på meg når eg kjem frå jobb om ettermiddagen. Då er dei ikkje meir enn 10 meter frå garasjen,

Elgane ligg ofte ved garasjen og ventar når Marit Laugaland kjem heim frå jobb. 

Ho blir heller ikkje redd av å ha elgane rundt seg.

- Eg har budd her i 44 år nå. Nærgåande elgar er ikkje noko nytt fenomen, seier Marit Laugaland.

 I 1977 sto svigerfaren hennar, Bernhard Laugaland, rett utanfor huset sitt og skaut ein svær elgokse med ei slaktevekt på 280 kilo. Det skulle vera elgjakt på Laugaland denne dagen og Bernhard var ein del av jaktlaget. Då dei andre møtte opp, var elgoksen alt avliva.

Fyrstesida i Aftenbladet 4. oktober 1977.

- Elgane pleier å halda seg vekke i jakttida, men dette året har dei ikkje brydd seg, seier Njål Hetlelid som har hatt nærkontakt med elgane på Laugaland mange gonger i haust. Dei ligg ofte i buskane rett ved Laugalandsåna når han kjører forbi. Han bur i Hjelmelandsvågen, men har sin eigen møbelverkstad på Laugaland. Sjølv om han er pensjonist, er han der nesten kvar dag og putlar med ulike arbeidsoppdrag på hobbybasis.

Elgkua strekte på øyrene då ho såg fotografen. Foto: Njål Hetlelid.

Den flotte elgkua møtte han for eit par dagar sidan på ettermiddagen då han skulle kjøra heim. Han gjekk ut av bilen og mot dyret som sto roleg og strekte opp øyrene då han tok fram mobilen for å fotografera.

Forresten er dei ferdig med elgjakta på Laugaland for i år. Dei felte ein svær elgokse i heietraktene ved Undestølsvatnet, seier Njål Hetlelid.

PIP PIP. Sms i går kveld rett før eg la ut denne bloggen: Hei. Ikkje berre om føremiddagen dei er her. Nå var dei nesten heilt oppe på terrassen. Helsing Brit.