«Solbakk» til Sameland. Tilbake som «Stallovarre»!

«Stallovarre» fotografert utanfor Oljemuseet i Stavanger i april 2018.

- Sjå den litla, løgna ferjå med det merkeliga navnet! «Stallovarre»!

Den gråmalte ferja dukka plutseleg opp her i fjordane for eit par års tid sidan. Den gjekk som reserveferja både her og der når dei faste ferjene rente på land eller fekk motorstopp eller fekk andre problem.

Sjølv om den var heller liten etter dagens krav, spesielt i Tau-sambandet, gjekk denne ferja som ei kula. Ikkje tvil om det. Og folk og bilar blei som oftast leverte på rett plass i rett rutetid.

«Stallovarre» er det samiske navnet på eit fjell i Lyngen i Troms. Trollfjellet betyr det på norsk.

-

Men er det ikkje noko kjent med denne farkosten? Har den vore her før?

Heilt rett! Dette er gamle «Solbakk». Eit av dei siste skipa som blei bygd på Rosenberg Verft på Buøy i Stavanger.

«Solbakk» med to ringar i skorsteinen. Bildet er teke etter 1990 då Stavangerske opererte med dotterselskapet Rogaland
Trafikkselskap som hadde ansvaret for ferjer og hurtigbåtar i Rogaland. Foto: Johannes Østvold.

Søndag 30. juli 1978 blei pendelferja «Solbakk» sett inn i Tau-sambandet. Det var ikkje mykje oppstuss og feiring då den nye ferja begynte å gå. Den var eit slags systerskip av den forakta og utskjelte «Tau» som hadde gått i Tau-ruta sidan januar 1977.

Ei rekkje skandalar var knytta til denne fyrste pendelferja i det viktigaste ferjesambandet i Ryfylke. Stappfull av folk og bilar hadde «Tau» fått motorstopp midt på Hidlefjorden berre eit par veker før «Solbakk» blei sett i drift. Ein søndagskveld i mars 1977 havna ferja på land på Sagholmen rett utanfor ferjekaien på Tau i tjukk skodde.

Ikkje nok med det: Dei alle fleste passasjerane var nøydde til å tilbringa ferjeturen i den store salongen under bildekkket. Der var det ikkje dagslys, men mykje støy. Slaveskipet blei «Tau» kalla av ein del passasjerar.

«Solbakk» var vidareutvikla på mange måtar: Øvre salong var ein god del større. Støyen i nedre salong var kraftig redusert. Alle svakheter på elektronisk utstyr og automasjon var også fjerna.

I 12 år gjekk «Solbakk» i Ryfylke utan uhell av betydning. Ferja fekk berre fire år i Tau-sambandet. I 1982 kom det nye større, pendelferjer på Tau. Dei fekk navna «Tau» og «Strand». «Solbakk» blei flytta over i Midtsambandet der den gjekk i åtte år. Så denne ferja skulle vera ein gammal kjenning for folk som har reist til Talgje, Fogn, Finnøy, Halsnøy, Ombo, Sjernarøy og Nedstrand.

I 2000 blei Solbakk» seldt til Bjørklids ferjerederi på Lyngseidet i Troms og sett inn i sambandet Lyngseidet – Olderdalen. Nå blei navnet «Stallovarre». Normo-motoren på 1300 HK blei skifta ut med ein Deutz på 2400 hk i 2004. Nå fekk ferja ein toppfart på 16 knop.

«Tau» som gjekk i Tau-sambandet frå 1982, heiter nå «Goalsevarre» og går
i ferjeruter i Troms. (Foto: Aftenbladet)

Planen var at ferja skulle forlengast, men så kjøpte rederiet den tidlegare «Tau» frå 1982. Den blei oppkalla etter ein annan fjelltopp med samisk navn: Goalsevarre.

I 2010 tapte Bjørklids ferjerederi anbudskonkurransen om ferjerutene rederiet hadde drive i årevis. Vinnaren var Tide Sjø eller Norled som det heiter i dag. Men Bjørklids blei ikkje utradert. Norled og Bjørklid inngjekk ein avtale som medfører at Bjørklid driv desse dei to ferjesambanda i Troms for Norled.

Men «Stallovarre» var det ikkje bruk for lenger i Nord-Norge. Den blei utleigd til Norled og blir nå brukt som reserveferje både her og der. Når den ikkje er i bruk, er «Stallovarre» ofte å sjå i havnebassenget i Stavanger. Enten på Skjæret, på Kålatomtå eller ved kaien utanfor Oljemuseet.

Eg har samla saman ein del «Solbakk»-stoff og kjem tilbake med meir i løpet av kort tid. Tek gjerne mot innspel frå dei måtte sitja på viktig dokumentasjon om den nå over 40 år gamle ferja. 

«Stallovarre» ved Fiskepiren.


Kommentarer til bloggen som eg har henta frå Facebook:

Andreas Askildsen 

På redningsbøyene kan Solbakk - Stavanger fortsatt skimtes under Stallovarre - Tromsø

Bernt Torstrup Flott blogg, men en feil finner jeg. Feilen er den utbredte misforståelsen om at Solbakk var siste skipet som ble bygd på Rosenberg. Solbakk var byggenummer 208, levert i juli 78, Bastø II ble levert i juni 79 og siste skipet var Berge Fister levert i 82. Har stor glede av bloggene din Jone, må bare pirke litt.

Helge Brown Eg var med på kjølstrekking på beddingå på Rosenberg med denne.Var med til den blei overlevert. Gode minner fra ei kjekke tid. Fekk ein tur med den Nesvik Hjelmeland for et år siden.