Tor Næss er død

Tor Næss var både kaptein og redar på «Bakkenæss». I over 40 år dreiv han
 fraktfart Ryfylke. Foto: Jonas Haarr Friestad,

 Tor Næss frå Strand er død, 89 år gammal. Alle med interesse for fjordafart i Ryfylke hugsar med glede både Tor Næss og båten hans, lastebåten «Bakkenæss». Næss kjøpte denne båten i 1961 og dreiv fraktefart med den frå 1961 til 2003, det aller meste av tida i Ryfylke.

Tor Næss var fødd på Heia i Strand og han blei engasjert i fiskerier og fraktefart frå han var ganske ung. I ein del år dreiv han lastefart med båten «Strandnæss» saman med ein bror. Men i 1961 kjøpte han den tidligare damptrålaren «Blackbird» som var bygd i England i 1894. Denne båten blei kjøpt i 1913 av Stavanger-mannen Martin Egeland som gav den navnet «Hillevaag».

Seinare blei båten overteken av Chr. Bjelland & Co og skifta navn til «Sardinen». Båten blei brukt både som fiskefartøy og lastebåt. I 1944 gjekk allierte fly til åtak på «Sardinen» i Gulen i Sogn. Ein mann blei drepen og båten blei senka. Men den blei heva etter krigen og sett i fart igjen. Dampmaskinen blei i 1946 erstatta av Wichmann-maskin på 370 hk.

«Bakkenæss» slik den såg ut i dei siste åra i fraktfart mellom Stavanger og Sandeid.
Foto: Jonas Haar Friestad.

I 1961 kjøpte Tor Næss den 67 år gamle båten av Brødrene Bjørnevik i Stavanger og gav den navnet «Bakkenæss». Mannen og båten heldt det så gåande saman i 42 år.

Dei tre fyrste åra gjekk Tor Næss i lausfart på kysten med «Bakkenæss». Men i 1964 fekk han tilbod frå Stavangerske om å gå i fast lasterute i Ryfylke.

- Dette tilbodet kunne eg ikkje seia nei til. Nå fekk eg liggja roleg kvar helg og vera heime med familien på Solbakk i helgene, sa Tor Næss. Nå fekk  «Bakkenæss» fast kaiplass på Tau i helgene.

Frå 1964 til 2003 var «Bakkenæss» eit fast innslag i fjordatrafikken. Judaberg, Nedstrand, Foldøy, Hebnes, Vormestrand, Sandeid, Imsland, Finnvik, Kvaløy og Åmsosen var faste kaiar for den svartmalte båten som hadde tre raude ringar så lenge den gjekk for Stavangerske.

På den tida hadde «Bakkenæss» med seg passasjerar. Inntil sju passasjerar var det lov å ha med i ruta.

Etter ti år i Stavangerske-fart inngjekk Tor Næss avtale om å frakta mjøl for Felleskjøpet frå Kvaleberg til Sandeid. I denne farten heldt dei det gåande fram til 2003.

Dei fleste hugsar nok best «Bakkenæss» frå den tida den gjekk for Stavangerske. Seinare blei den meir anonym som mjølbåt som førte mjølet i tankar. I 1998 blei både mast og bom fjerna.

Tor Næss pensjonerte seg i 2001, men tok enkelte turar som avløysar etter dette.

Som pensjonist fekk Tor Næss og kona Jorunn mange gode år saman. Dei fekk tre døtre og har mange barn og barnebarn.