94-årige Sverre Norheim fortel med glede om si tid på «Hjelmelandsfjord»

 Sverre Norheim er superveteranen på «Hjelmelandsfjord». Han var om bord frå 1950
til 1976. Han var andreførar då han skifta båt.   

Midt i plommesjauen i august 1950 begynte Sverre Norheim som matros på «Hjelmelandsfjord». Alle plommene i Ryfylke blei hausta i løpet nokre hektiske veker og skulle sendast til byen med båten.

- «Plommeruta» var tøff. Me gjekk frå Stavanger ved ett-tida på dagane. På veg innover gjekk innom kaiane på nordsida av Ombo. Deretter til Skiftun på Jøsneset, så Skår og Tuftene på Ombo før me kom til Hjelmeland der tyngden av plommekassane kom om bord. Så sette me kursen utover mot byen igjen med stopp på Ølesund og Sandanger på Randøy, Fister pluss Sørvåg på Fogn. 7000 plommekassar hadde me om bord då me kom til byen langt utpå kvelden. Neste morgon blei plommekassane lossa slik at med var klar til å gå ein ny plomme-runde.

Plomme-sesongen 1959. «Hjelmelandsfjord» blir lossa ved Jorenholmskaien i Stavanger.
Bildet tilhøyrer Andrè Myhr. 

Ingen hadde lenger fartstid om bord i «Hjelmelandsfjord» enn Sverre Norheim som nå er 94 år gammal. Han begynte som matros, avanserte til styrmannsavløysar, fast styrmann og var avløysar-kaptein, andreførar på fagspråket, då han gjekk i land i 1976.

Då blei han kaptein på «Jøsenfjord-ferjen». Det blei ein heilt ny kvardag. Han kunne dra heim til kona i Erfjord om nettene. Han gjekk av med pensjon som 60-åring. Då gjekk denne ferja mellom Jelsa og Nedstrand.

Sjølv om det er mange år sidan han blei pensjonist, fortel 94-åringen med glede og innleving om si tid på «Hjelmelandsfjord».

-«Hjelmelandsfjord» var både den finaste og mest praktiske av alle fjordabåtar som har gått i Ryfylke. Den hadde to flotte, lyse salongar og kunne ta mykje last i tillegg, seier Sverre Norheim.

Når han tenkjer tilbake i dag, hugsar han dei fyrste åra om bord som dei aller gildaste. Då folka om bord hadde lite fri utanom ferien.

- Me blei som ein stor familie, seier han

- Skipperdebuten fekk eg på julafta i 1958. Då var det eg som sto på brua frå Hjelmeland til Erfjord. Både kaptein Johan Kalheim, busett på Hjelmeland,  og styrmann Åke Hauge, busett på Tau, var farne heim til familiane sine.

Julafta eit år eller to seinare blei det meir tungvint å komma seg heim til Erfjord. Me gjekk til Vadla i Jøsenfjorden i ruta. Deretter måtte me gå til Ølesund på Randøy for å leggja båten der fram til andre juledag. Men der låg «Erfjord» frå før. Me måtte leggja «Hjelmelandsfjord» utanpå den andre båten. Ei skøyta frå Erfjord kom til Ølesund og henta oss erfjordbuane. Dermed kom me heim til familiane våre. Denne julafta var ikkje Sverre Norheim heime hjå familien før i 10-tida på kvelden.

«Hjelmelandsfjord» hadde mange slags last opp gjennom åra. Dualigt mange jærstolar blei frakta til byen med båten. Og sauer!

- På det verste om haustane hadde me sauer oppå bakken, under bakken, på framdekket og akterdekket. Ein gong sette me i land 700 sauer på Slakthuskaien. Då lukta det sau av heile båten, fortel Norheim.

Av og til hadde me både jærstolar og sauer om bord. Det var ein dårleg blanding. Ikkje bra dersom det lukta sau av stolane etterpå.

Omtrent alt stål og utstyr som blei brukt til å byggja Erfjord bru blei frakta med «Hjelmelandsfjord». Til og med bru-kablane. Brua åpna hausten 1963.

«Hjelmelandsfjord» blei utleigd til all slags ekstraturar. Ein gong Sverre Norheim var skipper, skulle dei ut på tur til Sjernarøyane med pensjonistane i Haugesund kommune. Då var det grauttjukk skodd i sildabyen på morgonen. Dei måtte fram med kart, klokke og kompass og laga seg kursar sørover i Karmsundet. Fyrst då dei kom ut på Boknafjorden skein det opp.

- Ein pensjonert los som hadde vore med på turen, kom opp på brua då me var tilbake i Haugesund og takka for turen. Han meinte me hadde gjort ein god jobb då me navigerte i den tjukke skodda på føremiddagen. 

«Hjelmelandsfjord» blei som ei hjørnesteinsbedrift i Erfjord. Båten hadde endestopp i Vik i Erfjord fleire kveldar i veka. Dermed var det råd med ein kort tur heim om kveldane dersom det var noko som sto på. Haugavis av erfjordbuar fekk seg jobb om bord og var der i kortare eller lengre tid. Gulleiv Norheim, bror til Sverre, var matros på båten mange år. 

Kommentar på Facebook:

Målfrid Strand

Ein kjekk kar. Me sendte ongane - tri småjenter med båten og Sverre tok de me i styrehuset og passa på de til morfar henta de på hjelmelandskaien. De storkoste seg. Det var dengang det