«Fisterfjord» - Fjordabåten som gjekk til England

"Fisterfjord" i fordums glans på 1930-talet. Utsjånaden blei endra fleire gonger frå den var ny
i 1921. 

«Fisterløå», den gamle holken, alltid for seine i rutå, fnyste me som var bråkjekke guttungar på 1960-talet. Dei vaksne såg på oss med eit overbærande smil.

- Ikkje snakk stygt om «Fisterfjord». Den gjekk til England med bær då me var guttungar. Ingen andre fjordabåtar har gjort det. Dessutan var «Fisterfjord» flaggskipet til Jøsenfjord-selskapet i aldri så mange år. Heilt til «Hjelmelandsfjord» kom til Ryfylke etter krigen, sa dei vaksne.

Til og med latinlæraren min på Bryne, lektor Håkon Austbø, gløymte seg ut og spora av frå den knusktørre latinleksa og sa følgjande: - «Fisterfjord» ja, det var den som gjekk til England, ja.

 

Romersk slagskip eller trirem på fagspråket. Eit slik skip greidde visstnok
same toppfart som "Fisterfjord" 

Austbø var rennesøybu og hadde litt fjordabåtar i blodet, han også. Grunnen til distraksjonen? Me var inne på krigsskipa til dei gamle romarane, triremane, meiner eg dei blei kalla. Der sat det mannskap i fleire etasjar i båten og rodde for livet. Dei klarte å få desse farkostane opp i ni-ti knop, fortalde lektor Austbø.

«Fisterfjord»-fart, sa eg høgt. Austbø såg opp og smilte. Han spora av eit halvt minutt. Tenk det du. Det skjedde ikkje ofta at han var så lettsindig.

Denne englandsfarten var alltid eit tema når det blei snakka om «Fisterfjord». I dag er det ikkje mange igjen av oss som hugsar båten, for ikkje å snakka om dei som har reist med den. Det er omlag 100 år sidan at denne fjordabåten gjekk over havet lasta med bær og kom heim igjen med kål som returlast frå «kålaholmen».

"Fisterfjord" som ny. Her fotografert på Sand.

Men koss mange turar gjekk «Fisterfjord» over Nordsjøen og kva tid skjedde dette? Dette spørsmålet har eg prøvd å finna ut av den siste tida. Eg har rota i gamle avisarkiv og eg har funne ein del interessante avis-artiklar, men kan ikkje garantera at det ikkje er meir å finna ein plass. Difor stiller eg meg heilt åpen for innspel!

I Magnus Torgersen si bok «Fjordabådane» frå 1980 skriv han om Englands-farten: I 1920-årene gjorde «Fisterfjord» et par turer til England med bær til Newcastle, og det sies at på en av turene var været ikke det aller beste, så skipperen sto på brua under hele overfarten – helt til han så naustå i England.

Men Magnus Torgersen skriv ikkje koss mange turar det blei over Nordsjøen, men han reknar med at det var fleire. Han tidfestar heller ikkje desse turane som det gjekk gjetord om i aldri så mange år etterpå.

Jøsenfjord-selskapet sette den nybygde «Fisterfjord» i fart ved jonsoktider i 1921. Fyrste turen gjekk til eit misjonsstevne på Randøy. Den nye båten var litt av eit syn. Stor og fin – den største motordrevne rutebåten. Det var dampbåtane som hadde rådd grunnen til den tid.

Dei dyrka bær som aldri før i Ryfylke ved inngangen til 1920-åra. Ripsbær og solbær. I England kunne dei få ei krona og 20 øre for ei fem-liters korg. På Torjå i Stavanger fekk ryfylkingane 25 øre for same korga, viss dei var heldige.

Bær-eksporten til England blei ei svær greia. Bergenske sin englandsbåt «Venus» frakta mykje bær fra Stavanger til Newcastle. Av ein eller annan grunn blei det vanskar med å få sendt bær med «Venus». Det var då dei fann ut at det ville vera både billegare og raskare å senda «Fisterfjord» over Nordsjøen med bærlastene.

Eg held fram med «Fisterfjord» og englandsfarten i neste blogg. Den kjem snart!